China Miéville’’in Şehir ve Şehir Romanında İktidarın İnşası

Authors : Umut Erdoğan

Pages : 285-308

Doi:10.26650/LITERA2023-1384433

View : 59 | Download : 40

Publication Date : 2024-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :İngiliz yazar ve akademisyen China Miéville’in Şehir ve Şehir adlı romanı bilim kurgu, tuhaf kurgu ve polisiye türlerinin birleşiminden oluşmaktadır. Roman, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Avrupa’nın içinde bulunduğu iki kutbu yansıtmaktadır. Hayali olarak kurgulanan iki şehir, Besźel ve Ul Qoma, bu iki kutbu temsil etmektedir. Besźel, Doğu Bloğu ülkelerine benzeyen yönetim ve yaşam tarzıyla Batıcı, liberal ve gelişmiş Ul Qoma’dan ayrılmaktadır. Öte yandan mekansal olarak aynı yerde yaşamalarına rağmen iki zıt kutup olan Besźel ve Ul Qoma birbirine yasaktır. İki şehrin vatandaşlarının diğer şehre dair hiçbir şeyi algılamamaları gerekmektedir. Roman, Batı felsefesinde yerleşik düalizmlerin bir eleştirisini sunmaktadır. Yasaklar, dışlamalar ve ayrıştırmalar ile toplumların bilgisi inşa edilmektedir. Metafizik biçimde birbirlerine yasak olarak kurgulanan iki hayali şehrin bilgisi ise iktidarın gücünü göstermektedir. İki şehrin karşıtlığının bilgisi, disipline edici bir söylemle desteklenmektedir. İki şehir arasındaki ayrımı sürekli koruyan ve yeniden üreten toplumsal pratikler ise Besźel ve Ul Qoma’daki gözetimin sürekliliği sayesinde sağlanmaktadır. Romanda yer alan İhlâl adlı örgüt ise iki şehri gözetleyen güçtür. Romanda ayrımın bilgisi, iktidarın bilgisidir. İktidarın kendisini korumak için geliştirdiği söylemler ise hayatta kalmasını sağlamaktadır. Sürekli kontrol edilen ve disipline edilmeye çalışılan iki ayrı toplum olarak iki şehir, romanda modern dönemde iktidarın gözetim yoluyla güçlenmesinin de örneğidir. Bu bağlamda bu çalışmada, Şehir ve Şehir romanındaki güç ve gücün bilgisinin inşasına dair bir değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Foucault’nun söylem ve iktidar üzerine görüşlerinden destek alınarak, iktidarın bilgisinin modern düşünce geleneğinde nasıl inşa edildiğine ve kullanıldığına dair bir değerlendirme sunulmuştur.
Keywords : China Miéville, Şehir ve Şehir, iktidar, söylem, panoptikon