KAFKAS İTTİHAD TERAKKÎ FIRKASI VE PROGRAMI

Authors : İbrahim Ethem ATNUR

Pages : 39-61

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2006-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :1905 yılından itibaren gelişmeye başlayan Azerbaycan sosyal, kültürel ve siyasî hayatı, bir taraftan Türkiye ile ciddi etkileşim içerisinde iken, diğer taraftan partileşmeye yöneldi. Azerbaycan’ın geleceğini belirleyecek Müsavât, Hümmet ve İttihad-ı İslam-Rusya’da Müslümanlık gibi partiler bu anlamda önemliydi. Onların katkıları ile demokratik Azerbaycan’ın temelleri atıldı. 1918’de Osmanlı kuvvetlerinin Azerbaycan’a girişi ve Bakü’ye yürüyüşü, Azerbaycan’ın bağımsızlığına katkı yaptığı gibi, Türk siyasî hayatı da bölgeyi ciddi şekilde etkiliyordu. Türk askerî birlikleri kontrolünde olan Gökçay’da Kafkas İttihad Terakki Fırkası Şubesi oluşturulması bu açıdan önemliydi. Fırka’nın programı, bölgeye yönelik bir takım farklar taşıması dışında, dönem Türkiye’sindeki hakim siyaseti yansıtıyor, Türkçülük, İslamcılık ve Turan ideali, etkileşim açısından dikkat çekiyordu. Azerbaycan siyasî hayatında önemli bir konuma sahip olan İttihad Partisi’nin, Kafkas İttihad Terakki Fırkası ile ilişkisi ve bu iki siyasi hareket içerisindeki Türkiye etkisi, ilginç ve önemli olmakla birlikte, zihinlerde şüpheler uyandırmaya devam etmektedir
Keywords : Azerbaycan, Türkiye, Kafkas İttihad Terakki Fırkası, İttihad, Türkçülük