Sanatın Yaratılma Sürecinde Kadının İşlevi

Authors : Özlem NEMUTLU

Pages : 247-264

Doi:10.18026/cbayarsos.792881

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2021-03-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Baş kişisi yazar/şair erkek olan bazı roman ve hikâyelerde, sanat eserinin verilme süresinde kadın karakterlerin oldukça işlevsel bir şekilde kurgulandıklarını görürüz. Türk romanının en yetkin ilk örneklerinden Mai ve Siyah’ta (Halit Ziya Uşaklıgil) Lamia’ya kavuşmak, meşhur bir şair ve matbaa sahibi olmakla birlikte, Ahmet Cemil’in üç büyük hayalinden biridir. Tanpınar’ın da bahsettiği gibi Lamia, sade bir sevgili değil Ahmet Cemil’in ulaşmak istediği hayat tarzı ve refah seviyesinin (Bunların hepsi iyi bir şair olmaya bağlıdır) bir sembolüdür. Tanpınar bir bakıma Huzur’unda şair ruhlu akademisyen Mümtaz’ın hayatında Nuran’ın oynadığı rolü tasvir ederken Ahmet Cemil’i bir nebze de olsa hayallerine kavuşturmak ister gibidir. Yakup Kadri’nin sanatında bir dönüm noktası teşkil eden “Rahmet” hikâyesinde baş kişisi yazar olan erkek karakterin toplumun ve milletin acılarını terennüm eden bir edebiyat anlayışını benimsemesinde, sevdiği kadının dünyasını reddetmesi ve ondan uzaklaşması çok önemlidir. Sabahattin Ali’nin “Kurtarılamayan Şaheser” hikâyesinde de ideal ve özgün bir eserin yaratılma sürecini adım adım bir kadın karakterin yönlendirdiğini ve hatta neticelendirdiğini görürüz. Aynı yazarın “Viyolensel” hikâyesinde bir şair ve yazar olmamakla birlikte bir müzisyenin sevdiği kadın için hayatı boyunca sanatına sığındığını görürüz. Peyami Safa’nın Bir Tereddüdün Romanı’nda da muharrir olan başkişinin hayatını ve sanatını, Mualla ve Vildan arasında kalmanın yarattığı “tereddüt” şekillendirir. Bu ve buna benzer örneklerde eserlerin hep erkek egemen bir bakış açısıyla kadının kimi zaman bir ilham kaynağı, kimi zaman da aşılması gereken bir figür olarak çizildiğini görmekteyiz. Kanaatimce bu konuda yazarı ve başkişisi bir kadın sanatkâr olan eserlere de bakmak önemli olacaktır. Konumuz açısından en tipik eserlerden biri, sanat ile kadın arasındaki ilişkiye odaklanan ve edebiyatın resim sanatıyla ilişkisi açısından da farklı perspektifler sunan Halide Edip’in Son Eseri romanıdır.
Keywords : Künstler Roman, Erkek Yazar, Kadın Yazar, Kadın