Yayılı Kirleticilerin Havzalardaki Taşınım Süreçleri:Antibiyotikler, Ağır Metaller ve Besi Maddeleri Üzerine Modelleme Yaklaşımları

Authors : Zeynep AkDOĞAN, Arın KÜÇÜKDOĞAN, Başak GÜVEN

Pages : 21-31

Doi:10.7240/mufbed.99724

View : 9 | Download : 6

Publication Date : 2016-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Özellikle tarım ve hayvancılık kaynaklı yayılı kirleticilerin su havzalarındaki davranışlarına yönelik çalışmalar, son yıllarda önem ve hız kazanmıştır. Çoğu zaman sadece önlem amaçlı kullanılan antibiyotikler, hayvan yetiştiriciliğince en yaygın tercih edilen ilaç türlerinden bir tanesidir. Antibiyotiklerin kayda değer fraksiyonları hayvan atığında ortaya çıktığı için; tarımsal arazilere hayvan atıklarının gübre olarak uygulanmasını takiben, antibiyotikler gübreden toprağa geçerek toprak kalitesini, aynı zamanda yüzeysel akışla yüzey sularına taşınarak su kalitesini olumsuz etkileyebilmektedirler. Bu durum su temininde önemli rol oynayan havzaların planlanması ve yönetimi için modelleme çalışmalarının geliştirilmesini gerekli kılmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri insert ignore into journalissuearticles values(CBS);, mekansal verileri elde etmede sağladığı kolaylık ve çok sayıda farklı türdeki veriyi haritalandırma özelliği ile havza modelleme çalışmalarında başvurulan önemli araçlardan bir tanesi olmuştur. Besi maddelerinin taşınımı ve su kalitesi üzerine etkilerini inceleyen CBS tabanlı modelleme yaklaşımları bulunmaktadır; ancak benzer çalışmalar ağır metaller ve antibiyotikler için sınırlı sayıdadır. Bu çalışmanın amacı literatürde yer alan, başta antibiyotikler olmak üzere ağır metal ve besi maddeleri gibi önem arz eden kirleticilerin su ortamlarında ve havzalarındaki taşınımındaki modelleme yaklaşımlarını özetlemek ve değerlendirmektir.
Keywords : Antibiyotik, Ağır Metal, Besi Maddesi, Modelleme, Taşınım, Havza