Mütareke Dönemi Mizah Edebiyatında Haraşo (Beyaz Rus Kadını) İmgesi

Authors : Zeynep TEK

Pages : 345-372

Doi:10.16985/mtad.1029207

View : 15 | Download : 4

Publication Date : 2021-12-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Beyaz Ruslar, Bolşevik Devrimi’ni insert ignore into journalissuearticles values(1917); takip eden iç savaşta Kızıl Ordu’ya karşı savaşan Beyaz Ordu’dan adını alan, çarlık düzenini destekleyenlere ve diğer Bolşevik muhaliflerine gönderme yapan bir ifadedir. Bolşeviklere karşı büyük hezimete uğrayan Beyaz Rusların göç ettiği ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. Mütareke İstanbul’unun zorlu yaşam koşullarında mülteci kamplarına sığınan Beyaz Ruslar, iş ve mesken bulmakta büyük sıkıntı yaşamıştır. Ekonomik açıdan geçinmek zorunda olan Beyaz Rus kadınları da başta eğlence sektörü ve seyyar satıcılık olmak üzere çeşitli iş kollarında çalışmıştır. İstanbul’da, Rusçada iyi, güzel anlamına gelen Haraşo insert ignore into journalissuearticles values(Хорошо́); olarak anılan Beyaz Rus kadınları, dış görünüşleri insert ignore into journalissuearticles values(güzellikleri, giyimleri, özgür yaşama biçimleri); itibarıyla şehir halkı üzerinde tesir uyandırmış; özellikle İstanbullu erkekleri, kültürel normların dışında hareket etmeye sevk ettikleri gerekçesiyle tehlikeli görülmüşlerdir. Bu nedenle görünür oldukları kamusal mekânlarla insert ignore into journalissuearticles values(cadde, lokanta, bar, otel, plaj vs.); birlikte dönemin mizah gazetelerine ve dergilerine sıklıkla konu olmuşlardır. Bu çalışmada, Beyaz Rus kadınları ile İstanbullu erkekler arasındaki ilişki ağları, Mütareke dönemi mizah basınında yayımlanan edebî metinlerdeki temsil biçimleri üzerinden incelenmektedir. Basında yer alan karikatürler, dönemin tanıklarının anıları ve tarihle ilgili araştırma kaynakları, Haraşo imgesinin edebî alandaki görünümlerinin çözümlenmesinde kullanılmaktadır. Genel itibarıyla erkekler tarafından kaleme alınan bu edebî ürünlerin komik olarak algılanmasında erkeklik deneyimleri ve kim, neye, niçin gülüyor soruları dikkate alınmaktadır. Haraşo’nun arzu nesnesi olarak konumlandırılmasına rağmen femme fatale tipinin kötücül yönleriyle temsil edilmemesinde erkeğin kösnül arzularının ve mizahi yaklaşımının rol oynadığı gösterilmektedir.
Keywords : Mütareke dönemi, Beyaz Ruslar, Haraşo, erkeklik, mizahi metinler