İstanbul Tahmishanesi (1590-1836)

Authors : Eşref TEMEL

Pages : 373-401

Doi:10.16985/mtad.1029211

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2021-12-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı toplumu bir içecek olarak kahveyle 16. yy. başlarında tanışmış, yüzyılın ortalarında Osmanlı başkentinde kahvehanelerin açılması ile kahve kültürü yayılmıştır. Kahveye rağbetin artmasının bir sonucu olarak, çiğ kahvenin kavrulup çekilmesi için ihdas edilmiş olan tahmishane ortaya çıkmıştır. İstanbul’da ilk tahmishane, Tahtakale’de, bugün de Tahmis Sokağı olarak adlandırılan bölgede, 1590’lı yıllarda kurulmuştur. Zamanla sayısı ikiye çıkan tahmishanede, 18. ve 19. yüzyıllarda yıllık yaklaşık 550-650 ton kahve çekilmiş ve Osmanlı başkentinin sakinlerinin tüketimine sunulmuştur. 18. yüzyılın sonuna dek Yemen kahvesi, sonrasında ise Frenk kahvesi tahmishanenin ana ham maddesini oluşturmuştur. Bu makale İstanbul Tahmishanesinin ilk olarak kurulduğu 16. yüzyılın sonlarından 19. yüzyılın ortalarına kadar, idari ve mali yönetimi, nizamları, çalışanlarının durumu, çalışma şartları, gelir ve giderleri gibi konuları incelemeyi amaçlamaktadır. Kahve ve kahvehaneyi sosyal, siyasi ve kültürel açıdan ele alan mevcut literatürden farklı olarak bu makale kahvenin Osmanlı iktisadi hayatında gümrük, tüccar, esnaf, tüketim, kahvehane ve özelde de tahmishane iş birliğiyle bir sektör hâlini alma sürecini ele almaktadır.
Keywords : Osmanlı Devleti, İstanbul, tahmishane, Frenk Kahvesi, Yemen Kahvesi