Mehmed Şemseddin Paşa’nın (1855-1917) Şahsi Kütüphanesi ve Bahâî Kitapları

Authors : Vedat Yurt

Pages : 606-639

Doi:10.16985/mtad.1472959

View : 68 | Download : 48

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı son dönemi müvevver bürokratlarından biri olan Mehmed Şemseddin Paşa’nın kitapları, vefatına müteakip oğlu Orhan Şemseddin Bey’e kalmıştı. Mali sıkıntılar yaşayan Orhan Şemseddin Bey, zaruri ihtiyaçlarını karşılayabilmek için kitapların bir kısmını sattı. Üç bin kadar el yazması ve basma kitabı da Maarif Nezaretine satmak için teşebbüste bulundu. Doğu’dan Batı’ya değişik kültür havzalarından, Farsçadan Fransızcaya farklı dillerden ve tasavvuftan riyaziyata kadar muhtelif koleksiyonlardan kıymetli birçok eseri bünyesinde barındıran kitaplar, ilgili Nezaretin alım için yeterli bütçesi olmaması nedeniyle satın alınamadı. Orhan Şemseddin Beyin bu girişiminden sonra; söz konusu kitapların ne kadarının, hangi fiyata, nerelerde satıldığı tespit edilememekle birlikte, bahsi geçen kitapların küçük bir kısmına Türkiye Yazma Eserler Kurumu Millet Yazma Eser Kütüphanesinde ulaştık. Bu makale, yarım asırlık ömrün semeresi bir şahsi kütüphanenin hüzünlü serencamını anlatmanın yanında, Mehmed Şemseddin Paşa’nın entelektüel biyografisine katkı sağlamayı amaçlanmaktadır. Makale aynı zamanda kütüphane envanterinin biyografik analiz yapmaya ne kadar imkân verdiğini tartışmaya açmaktadır. Bu çalışmanın önemli sonuçlarından biri de Türkiye’deki en zengin Bâbî/Bahâî koleksiyonunu ortaya çıkarmasıdır.
Keywords : Kütüphane, Mehmed Şemseddin Paşa, Orhan Şemseddin, Babi, Bahai