Evliyâ Çelebi Seyahatnamesi’nde Galata

Authors : Kerim İlker Bulunur

Pages : 370-403

Doi:10.16985/mtad.1536660

View : 97 | Download : 132

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Evliyâ Çelebi, 10 ciltlik seyahatnamesinin ilk cildini İstanbul’a ve çevresindeki yerleşimlerin ayrıntılı tasvirine ayırmıştır. Bu yerleşimler sadece Eyüp, Galata ve Üsküdar gibi kaza merkezlerinden oluşmuyor, Boğazın hem Rumeli hem de Anadolu yakasındaki en uzak kasaba ve köylere kadar uzanıyordu. Evliyâ Çelebi’nin İstanbul’un tarihine, coğrafyasına, mimarisine, sosyal ve kültürel yapısı ile iktisadi hayatına dair paylaştığı bu bilgiler oldukça kıymetlidir. Bu makalede Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin ilk cildindeki Galata bölümü ele alınacaktır. Evliyâ Çelebi burayı, Galata kalesi veya Galata şehri olarak adlandırıyordu. Galata, Bizans döneminde Cenevizlilerin önemli bir ticaret kolonisiydi ve 1453’ten sonra İstanbul’a bağlı kazalardan biri haline getirilerek kadı ve subaşı atanmıştı. Evliya Çelebi’nin İstanbul seyahatine başladığında burası yaklaşık olarak iki yüz yıllık bir Osmanlı geçmişine sahipti. Fatih Sultan Mehmed döneminden itibaren uygulanan iskân politikaları neticesinde önemli bir Müslüman nüfus bölgeye yerleşmiş ve Müslümanların yaşadıkları bölgelerde irili ufaklı camiler ve mescidler inşa edilerek ilk Müslüman mahalleleri oluşmuştu. Ayrıca Avrupalı (Frenk) tüccarlar, Rumlar ve Ermeniler nüfusun önemli bir parçasıydı. Evliyâ Çelebi uzun süredir Osmanlı hâkimiyetinde olan Galata’nın tarihi, surları, mimari yapıları ve nüfusu gibi konularda önemli bilgiler vermektedir. Bu makalenin amacı Evliya Çelebi’nin Galata şehri hakkında yazdıklarını, farklı kaynaklardan karşılaştırarak detaylı bir şekilde değerlendirmektir.
Keywords : Galata, İstanbul, Osmanlı Devleti, Evliyâ Çelebi, Arap Camii