GÜNCEL GELİŞMELER IŞIĞINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ`NİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

Authors : Hatice TÜRKAY

Pages : 681-709

Doi:10.54704/akdhfd.1169745

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :I. Dünya Savaşı neticesinde kurulan Milletler Cemiyeti silahlı çatışmaları önlemede başarılı olamamış ve II. Dünya Savaşı yaşanmıştır. II. Dünya Savaşı çok geniş bir alanı çok yoğun bir şekilde etkilemiş ve ciddi ihlaller ortaya çıkmıştır. Bu nedenle Milletler Cemiyeti’nde ortaya çıkan eksikliklerin giderildiği başarılı bir örgüt kurma fikri daha etkili bir şekilde destek görmüş ve 1945 yılında San Francisco Konferansı’na katılan 50 devletin onayıyla Birleşmiş Milletler insert ignore into journalissuearticles values(BM); kurulmuştur. Birleşmiş Milletler, dönemin şartlarına uygun olarak ortaya çıkmış ve bu nedenle II. Dünya Savaşı’nın galibi olan devletlerin yoğun etkisi altında kalmıştır. Bu durum ilgili düzenlemelere de yansımış, ancak özellikle Güvenlik Konseyi’nin yapısı ve özellikleri eleştirilmiştir. Ancak eleştiriler düzenlemelere engel olamamış ve Güvenlik Konseyi’nde beş daimi üye statüsü oluşturulmuştur. Veto hakkı olarak ifade edilen hak sayesinde esasa ilişkin bir hususta Güvenlik Konseyi’nin karar alabilmesi bu devletlerin olumlu oyuna ya da en azından çekimser kalmasına bağlı olmuştur. Bu durum BM’nin kuruluşundan beri eleştirilen ve farklı çözüm önerileri sunulan bir husustur. Açık Uçlu Çalışma Grubu’nun önerileri, Uzlaşma için Birlik Grubu’nun önerileri, G-4 devletlerinin önerileri, BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın A ve B planları, Afrika Grubu, L.69 Grubu ve S-5 Grubu’nun önerileri bunlardan bazılarıdır. Önerilerde özellikle Güvenlik Konseyi’nin üye sayısının arttırılması ve bu kapsamda daimi üye sayısının arttırılmasına yer verilmiş ve veto hakkı noktasında farklı görüşler ileri sürülmüştür. Ancak henüz sorun çözülememiştir. Çünkü veto hakkına sahip olan beş daimi üye insert ignore into journalissuearticles values(ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa); daimi üyelikten kaynaklanan ayrıcalıklardan vazgeçmek istememektedir. Çözüm önerilerinin tamamı BM Andlaşması’nda değişiklik gerektirmektedir. Değişikliğin yapılabilmesi ise yine Genel Kurul’da bu beş devletin içinde bulunduğu 2/3 bir oyçokluğunun sağlanmasına bağlıdır.
Keywords : Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyi, Genel Kurul, yeniden yapılandırma, öneriler