Polisin Özerkliği: Polis ve Siyaset İlişkisini Yeniden İncelemek

Authors : Ayfer Genç YILMAZ

Pages : 169-186

Doi:10.14782/marusbd.412639

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2018-04-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya genelinde modern devlet oluşum süreçleriyle eş zamanlı biçimde ulusal polis teşkilatlarının kurulmasıyla birlikte polislik de siyasal alana hızla dahil olmuştur. Bu durum polis ve siyaset arasındaki ilişkiyi daha fazla görünür hale getirmiştir. Ancak siyaset ve polis arasındaki ilişki Türkiye’de polis çalışmalarıyla ilgilenen sosyal bilimciler tarafından yok denecek kadar az sayıda incelemenin konusu edilmiştir. Elinizdeki çalışma işte bu teorik boşluğu doldurmak amacıyla polis-siyaset ilişkisine dair ana yaklaşımları ele almakta ve eleştirel bir süzgeçten geçirmektedir. Bu doğrultuda, makale kapsamında polis ve siyaset arasındaki ilişkinin nasıl çalışılması gerektiğine dair bir analitik temel ortaya konulmak istenmektedir. Polis-siyaset arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik başlıca yaklaşımlardaki farklılıklar her şeyden önce bu yaklaşımların polisin nasıl tanımlandığına ilişkin farklı bakış açılarından kaynaklanmaktadır. İlk olarak, polisi bir kurum olarak ele alan yaklaşımlar ağırlıkla polis-siyasal iktidar ilişkisine odaklanmaktadır. Bu yaklaşıma göre polis siyasal iktidarın elinde bir araç olarak belirir ve siyasal iktidarı elinde bulunduran hükümetin doğrudan denetimi altında görev yapar. Dolayısıyla polis teşkilatı özerk değildir. İkinci olarak polisi polislik işlevine referansla tanımlayan yaklaşımlar polisliğin siyasete etki etme biçimleri üzerinde durmaktadır. Buna göre polislik siyasal süreçler tarafından belirlendiği gibi onları belirleme yetkisi ve becerisine de sahiptir. Burada, polisliğin siyasal süreçlere aktif müdahalesi ön plandadır. Elinizdeki çalışma ise söz konusu teorik yaklaşımların mirasını ve katkısını reddetmemekle birlikte polis-siyaset ilişkisine dair geliştirilecek bir teoriye polisin özerkliği meselesinin de mutlaka dâhil edilmesi gerektiği görüşündedir. Buna göre polisin mikro ve makro düzeyde yararlandığı özerklik polisin siyaset ile olan ilişkisini de büyük ölçüde belirlemektedir. Profesyonel merkezi örgütlenmeler olarak kendi kimlik ve haklarını savunmaya muktedir kurumlar olarak karşımıza çıkan polis teşkilatları kurumsal ve polis memurları da bireysel özerklikten yararlanırlar. Ancak bu özerkliğin sınırları vardır. Göreli özerklik kavramı da tam da bu noktada polis araştırmalarına dahil edilmelidir. Polisin özerkliğinin göreli karakteri ise polis-siyaset ilişkisine dair genel-geçer teorilerin uygulanması yerine tarihsel ve toplumsal bağlama yerleşecek dinamik ilişkiselliklerin olgusal düzeyde gözlemlenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır.
Keywords : Polis, Polislik, Siyaset, Özerklik, Meşruiyet