Topyekûn Savaş Uygulamasının Tarihsel Gelişimi

Authors : Ersin EMBEL

Pages : 153-171

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2016-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Neredeyse insanlık tarihi kadar eski sayılan savaşma pratiği, tarihçi Eric Hobsbawm’ın tabiriyle “Devrim Çağı”ndan itibaren birbiri ardına ortaya çıkan ekonomik, siyasal ve toplumsal gelişmelere bağlı olarak büyük bir dönüşüm geçirmiştir. 1789 Fransız Devrimi’nin güçlendirdiği ulus-devlet anlayışıyla şekillenen siyasi yapıya ek olarak 19. yüzyılda etkisini gösteren Sanayi Devrimi ile birlikte görülen ekonomik ve teknolojik atılım insanlık tarihi bakımından birer kilometre taşıdır. Sanayi Devrimi’nin getirdiği teknolojik imkânlar üretimi ve toplumu olduğu kadar devleti ve devletin denetim ve örgütleme gücünü de muazzam ölçüde artırmıştır. Özellikle milliyetçilik ve emperyalizm çağında ortaya çıkan düşmanlıkların dünyayı savaşa adım adım yaklaştırdığı 19. yüzyıl sonundan itibaren, yurttaşların savaş faaliyetinin hizmetine koşulması sürecinde devlet, kendisine büyük bir etkinlik kazandıran mekanizmalar geliştirmiştir. Ekonomik kaynakların kontrolü ve işletilmesi kadar gerek eğitim gerek propaganda yoluyla yurttaşların da bir asker haline dönüştürülmesi bu etkinliğin başlıca kaynaklarıdır. Böylelikle tüm toplumun seferber edilebildiği, ülkenin tüm kaynaklarının savaş amacı çerçevesinde kullanıldığı ve dolayısıyla sonuçları bakımından da toplumun tümünü doğrudan etkileyen yeni bir savaşma biçimi ortaya çıkmıştır. “Topyekûn Savaş” olarak adlandırılan bu uygulamanın en saf hali I. ve özellikle de II. Dünya Savaşı sırasında görülmüştür. Bu çalışmada topyekûn savaş kavramının ortaya çıkışı ve uygulamaya geçişi, özellikle Sanayi Devrimi’nin sağladığı koşullar temelinde olmak üzere, Fransız Devrim Savaşları’ndan II. Dünya Savaşı sonuna dek devam eden bir süreç içerisinde incelenmektedir.         
Keywords : Ulus devlet, Sanayi Devrimi, Teknoloji, Topyekûn Savaş, Toplum