Rusya Liderliğinde Bir Güç Merkezi Olarak Avrasya Ekonomi Birliği

Authors : Eray ALIM, Fuat AKSU

Pages : 1-22

Doi:10.14782/ipsus.594377

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2019-07-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Avrasya’da, eski Sovyet coğrafyasının kapsadığı alanda bölgesel entegrasyon politikalarının itici gücü bölgenin lider ülkesi olan Rusya olmuştur. SSCB’nin dağılması sonrasında Rusya’nın öncülüğünde atılan entegrasyon adımları bölgesel birlikteliğin sağlanması kadar Rusya’nın gücünü kurumsallaştırmasının da bir vasıtasıdır. Nitekim, Rusya ve bölge ülkeleri arasındaki keskin güç asimetrisi, bölge ülkelerinin Rusya’ya sunabileceği katkıları sınırlı kılmakta ve böylece hangi saiklerle Rusya’nın bölgesel örgütler kurmak suretiyle entegrasyon tesis etmek isteyebileceği sorusunu ortaya çıkarmaktadır. Bu hususla ilgili bakılması gereken nokta jeopolitik etkenler ve Rusya’nın uluslararası sistemin genelinde etkili bir oyuncu olması için bölgesindeki konumunu konsolide etme ihtiyacıdır. Bu tespite güçlü zemin sunan örnek bir hadise olarak 2015 senesinde Avrasya Ekonomi Birliği insert ignore into journalissuearticles values(AEB); faaliyete başlamıştır. Her ne kadar bu projenin kuruluş gerekçesi ekonomik nedenler üzerine bina edilmişse de, bölge ülkelerinin sınırlı ekonomik hacimleri, statik ekonomik yapıları ve bu hususlarla ilişkili olarak Rusya’nın ihracatının ezici payını gelişmiş ekonomilerin oluşturması, Rusya açısından AEB projenin rasyonalitesini sorgulanır kılmaktadır. Fakat ekonomik boyutun ötesine geçilerek odak noktası Rusya’nın jeopolitik tasavvuruna ve uluslararası siyasi dengeleri okuma şekline sabitlendiğinde, AEB projesini anlamlandırma imkânı doğmaktadır. Yakın plan bir okuma yapıldığında, AEB’nin hayata geçtiği konjonktür Rusya’nın çok kutuplu bir dünya düzeninin etkili aktörlerinden biri olma hedefini daha güçlü şekilde vurguladığı zaman dilimine denk düşmektedir. Bu bağlamda, Rusya’nın AEB’nin kuruluşuyla Batı ve Çin arasındaki geniş orta alanı kontrol edecek bir blok oluşturma politikasının güçlü işaretleri göze çarpmaktadır. Her ne kadar Rusya, yeni bir Avrasya rejimi ile siyasi entegrasyonu da içinde barındıran supranasyonal bir örgütü mümkün kılmak istemişse de, komşularının Rusya’nın nüfuzu altına girmekten duydukları kaygı bu hedefi kolay ulaşılabilir kılmamaktadır. Buna rağmen, 1990’lardaki durumuna kıyasla Rusya, 2000’lerin ilk on yılında enerji fiyatlarındaki yükselişin getirdiği ekonomik gelirle, kendisini daha hazır hissettiği bir dünya konjonktüründe, güçlü bir entegrasyon projesi olarak AEB’yi hayata geçirebilmiştir
Keywords : Rusya, Avrasya Ekonomi Birliği, Bölgesel Entegrasyon, Çok Kutuplu Dünya Düzeni