Sayısal Bölünmenin Sosyo-Ekonomik Boyutu Türkiye’de Yetişkinlerin Bilişim Teknolojileri Kullanım Becerileri ve Kültürel Sermaye İlişkisi

Authors : Babacan Taşdemir TAŞDEMİR, Derya FINDIK

Pages : 39-59

Doi:10.31123/akil.437452

View : 15 | Download : 4

Publication Date : 2017-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Sayısal bölünme alanyazınında son yıllarda artan bir biçimde yeni türden bölünmelere odaklanılmaktadır. Bu durum, birinci-düzey denilebilecek ve daha ziyade toplumsal gruplarda bilişim teknolojilerine sahiplik ve erişimdeki eşitsizliklere odaklanan çalışmaların önemini yitirdiği anlamına gelmez. Ancak, yeni türden ve daha derin başka eşitsizlikler ile bilişim teknolojileri kullanımı arasındaki ilişkilere de odaklanmak gerektiğini imler. Örneğin, özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler açısından birinci-düzey sayısal bölünme sorunları şiddeti azalsa da devam etmektedir. Bununla birlikte, erişim ve sahiplik sorununun ötesinde, altyapı ve ekonomik sermaye yeterlilikleri dışında, insanların bilişim teknolojilerini kullanma beceri ve biçimleri arasında ne gibi farklar olduğunun sorgulanması ihtiyacı özellikle ilgili alanyazında vurgulanmaktadır. Alanyazına Türkiye’den yapılan katkılar ise altı çizilen kapsam genişlemesini yansıtmaktan uzaktır. Bu çalışmada TÜİK’in 2012 yılında gerçekleştirdiği Yetişkin Eğitimi Araştırmasının verileri kullanılarak alanyazındaki isabetli genişleme ve derinleşmeye paralel bir biçimde insanların bilişim teknolojileri kullanım becerileri ile sosyo-ekonomik değişkenlerin, çevrimdışı kaynakların ve aktivitelerin, özellikle Bourdieucu kültürel sermaye kavramlaştırmasının da potansiyelinden faydalanarak, arasındaki bağıntı anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmada özellikle kişinin eğitimi yanı sıra, anne ve babasının eğitimi, yabancı dil bilgisi, kitap okuma alışkanlığı ve kültürel faaliyetleri gibi değişkenler ile bilişim teknolojileri kullanma becerileri arasındaki bağa ilişkin bağıntılar görülmeye çalışılmıştır. Analiz yöntemi olarak çoklu uyum analiz kullanılmıştır. Sonuç olarak, katılımcıların kendi eğitimleri ve ailelerinin eğitim düzeyi ile kişilerin bilişim teknolojileri kullanım becerileri arasında yüksek düzeyde bir bağıntı olduğu görülmüştür. Eğitim düzeyi yüksek olanlarla kullanım becerileri ileri düzeyde olanlar aynı gruptadırlar. Ayrıcı eğitim için geçerli olan, eğitimin de bağlantılı olduğu diğer sosyo-ekonomik ve kültürel sermaye değişkenleri için de geçerlidir. Bu da çalışmayı, nihai olarak, alanyazında vurgulanan ve klasik önlemlerle (teknolojilere sahiplik ve erişim sorunlarının aşılması) etkisi azaltılamayacak olan sayısal eşitsizliklerin derinleşmesi sonucuna götürmektedir.
Keywords : Sayısal Bölünme, Kültürel Sermaye, Bilgisayar, İnternet, Beceriler