Jean-Paul Sartre’ın Varoluşçu Felsefesi ve Bir “Kendinde Varlık” Olarak Çoğunluk’un Mertkan’ı

Authors : Mustafa Kemal SANCAR

Pages : 69-84

Doi:10.31123/akil.438559

View : 16 | Download : 4

Publication Date : 2016-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Film eleştirisi, filmi açımlayarak izleyiciye farklı bir perspektif kazandırır ve bu yolla filmin evrenini zenginleştirir. Bu çalışmada ele alınan Çoğunluk filmi, onları saran toplumsal koşullar içinde birey olmaya çalışan karakterlerin anlatısıdır ve bu nedenle bir birey olarak insan varlığı üzerine yoğunlaşan varoluşçu felsefe, filmin karakterlerini analiz etmek için kullanılabilecek uygun bir yoldur. Jean-Paul Sartre, Varoluş felsefesini ortaya koymak ve anlaşılır kılmak için yazılı ve sözlü çalışmalar yapmış; felsefe dışında yazdığı öykü, roman ve oyun türünde edebi eserler ile felsefesini açımlamıştır. Bu nedenle Sartre’ın ortaya koyduğu varoluşçu perspektif ve kavramlar çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Yönetmenliğini Seren Yüce’nin yaptığı “Çoğunluk” (2010) filmi varoluşçu felsefȋ çözümleme için uygun bir sinema filmi olarak değerlendirilmiştir. Bu amaçla yazılan makalenin ilk bölümlerinde Sartre varoluşçuluğu üzerinde durulmuş, “kendinde varlık” ve “kendi için varlık” kavramları filmin iki ana karakteri olan Mertkan ve Gül’ü nanalizinin temelini oluşturmuştur. Filmin başkarakteri Mertkan’ın durumu, Sartre’ın “kendinde varlık” kavramıyla açıklanmaktadır. “Kendi için varlık” olan Gül ile karşılaşması, onu var eden, çevreleyen koşulların söylem ve pratikleriyle karşı karşıya gelmesine neden olmuş, ancak bu karşılaşma ve ilişki, Mertkan’ın “kendi için varlık”a evrilmesi ya da dönüşmesi için yeterli olmamıştır. Sonunda daha fazla direnç gösteremeyen Mertkan, hangi kimlikle, nasıl yaşaması gerektiğini belirleyen babasının izinden gitmiştir. Karakterler varoluş koşullarının süreçleri içinde zorunluluklara uyma, yazgı, başkaldırı, arayış, geri adım atma gibi insanlık durumları sergilemişlerdir.
Keywords : Varoluşçu Felsefe, Çoğunluk Filmi, Varoluşçuluk Kavramları, Türk Film Eleştirisi, Seren Yüce