Tarkovsky’nin “Ayna”sına Yansıyan Bellek: Bellek Türleri, Özellikleri ve Süreçleri Açısından “Ayna” Filminin Analizi

Authors : Mustafa ASLAN, Dilek AKICI TAYANÇ

Pages : 301-321

Doi:10.31123/akil.459333

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Sinema ve psikoloji; insana özgü olanı anlama ve anlamlandırmaya çalışan iki ayrı disiplindir. İnsana dair olanı anlamlandırma süreci sinemada, film ve belgesel olarak çıktıya dönüşürken; psikolojide kuramlar ve teoriler olarak kendisini göstermektedir. Diğer sanat alanları da aynı motivasyonla eserler ortaya koyarken sinemasal eserlerin kapsayıcılığı ve gücü her zaman daha fazla olmuştur. Çünkü sinema; ele aldığı bir konuyu bütünlüklü bir şekilde anlatıma dönüştürmekte ve kitlesine mesajı etkili bir şekilde iletmektedir. Sinema tarihi, psikoloji biliminin ortaya koyduğu pek çok olguyu, kavramı, durumu veya teoriyi etkileyici biçimde işleyen eserlerle doludur. Sinema-psikoloji ilişkisi çift yönlüdür; psikoloji de sinemayı; gerek bir kavramı veya olguyu ilgili bireylere örneklendirerek anlatabilmek için didaktik amaçla, gerek psikolojik bir takım problemlerin sağaltımı amacıyla psikoterapötik öğe olarak, gerekse de belirli teorileri test etmek amacıyla düzenlenmiş deneysel çalışmalarda kendisi için bir araç olarak kullanmaktadır. İçerisinde sembolik anlatımın aksiyon anlatımdan daha fazla olduğu filmlerde söz konusu çift taraflı ilişki net bir şekilde görülmektedir. Sinema tarihinde sembolik anlatımı en iyi kullanan yönetmenlerin başında Tarkovsky gelmektedir. Tarkovsky’nin özellikle erken dönem yapıtlarından olan “Ayna” filmi, yönetmenin diğer filmlerine göre çok daha fazla sembolik anlatım içermektedir. Çeşitli psikolojik ekoller ve kavramlar açısından ele alındığında “Ayna” zengin bir içerik sunmaktadır. Bu çalışmada ise Tarkovsky’nin “Ayna”sı psikolojideki bellek türleri, özellikleri ve süreçleri açısından doküman analizi yöntemiyle incelenmiş ve sekanslardaki ilgili örnekler ortaya konulmuştur. 
Keywords : Sinema, Sembolik Anlatım, Psikolojik Kuramlar, Bellek