Sosyal Medyada Gözetim ve Mahremiyet Algısı: Instagram Kullanıcıları Üzerine Bir İnceleme

Authors : Yaşar Turan

Pages : 146-169

Doi:10.31123/akil.1427283

View : 193 | Download : 230

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İnternet ve mobil teknolojilerinin gelişimiyle birlikte insan hayatına giren sosyal paylaşım ağları bireylerin zamandan ve mekândan bağımsız bir şekilde başka insanlarla iletişim kurmalarına ve paylaşım yapmalarına imkân tanımıştır. Bununla birlikte sosyal paylaşım ağları, bireylerin sürekli gözetime maruz kaldıkları ve mahremiyet haklarının ihlal edildiği yapılardır. Hem iktidarların ve ticari şirketlerin gözetim eylemleri hem de bireylerin bu ağları kullanım biçimleri, mahremiyeti aşındırarak olumsuz anlamda dönüştüren sonuçlar doğurmaktadır. Bu bağlamda bu çalışma Türkiye’de yaşayan Instagram kullanıcısı bireylerin mahremiyet algılarını, sosyal medya kullanım alışkanlıkları, internet ve demografik verilerle birlikte ortaya koymayı amaçlamaktadır. Online anket tekniği kullanılan araştırmanın evrenini 18 ile 45 yaş aralığındaki yaklaşık 28 milyon Instagram kullanıcısı bireyler oluşturmaktadır. Amaçlı örnekleme tekniğiyle seçilen 5 ilden toplam 390 Instagram kullanıcısına anket çalışması yapılmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin demografik verileri, internet ve sosyal medya kullanım alışkanlıkları ile birlikte incelenmiş ve katılımcıların eğitim düzeyi, medeni durumu, Instagram takipçi sayısı ve takip edilen kişi sayısı gibi kategorilerde istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklara ulaşılmıştır. Buna göre katılımcıların eğitim düzeyi arttıkça mahremiyete ve gizliliğe yönelik farkındalıkları da artmaktadır. Yine evli katılımcılar bekar katılımcılara göre kişisel bilgilerini paylaşma noktasında daha tutumlu davranmaktadır. Katılımcıların Instagram hesaplarındaki takipçi sayıları ve takip edilen kişi sayıları arttıkça mahremiyetlerini ifşa etme eğilimleri de artmaktadır.
Keywords : gözetim, mahremiyet, sosyal medya, Instagram