Amartya Sen’in Kapasite Yaklaşımı Perspektifinde Covid-19 ve Sosyal Adalet: Türkiye’de Kadınların Deneyimleri

Authors : Zeynep Özmen Bol

Pages : 171-187

View : 37 | Download : 118

Publication Date : 2024-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :COVID-19 pandemisi, dünya genelinde toplumsal eşitsizlikleri derinleştirirken, kadınlar üzerinde özellikle orantısız ve olumsuz etkiler yaratmıştır. Pandemi, kadınların zaten kısıtlı olan kaynaklara erişimini ve yaşam kalitesini daha da kötüleştirerek, uzun zamandır süregelen toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesinde elde edilen kazanımları tehdit etmiştir. Bu araştırma, Amartya Sen\'in Kapasite Yaklaşımı çerçevesinde, COVID-19 salgınının Türkiye\'deki kadınların refah ve eylem özgürlüğü üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bireylerin ve toplumların özgürlüklerini genişletme süreci refah ve eylem özgürlüğüyle ilişkilidir. Refah, bireyin sahip olduğu imkanlar ve bunları kullanarak ulaşabildiği yaşam kalitesi olarak tanımlanmaktadır. Eylem özgürlüğü ise kişinin kendi değer ve hedefleri doğrultusunda seçimler yapabilme ve bunları hayata geçirebilme yetisidir. Bu çalışma, Türkiye’deki kadınların pandemi sürecindeki refah ve eylem özgürlüklerini değerlendirmek amacıyla nicel veri analizine dayanmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu, Dünya Bankası, UN Women gibi ulusal ve uluslararası kuruluşların sağladığı mevcut istatistiksel veriler kullanılarak, pandeminin kadınların sağlık, eğitim, istihdam ve ev içi sorumluluklar üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Bulgular, pandeminin kadınların refah özgürlüğünü ve eylem kapasitesini önemli ölçüde kısıtladığını göstermektedir. Kadınların iş yükü artmış, ev içi sorumlulukları yoğunlaşmış ve sağlık hizmetlerine erişimleri kısıtlanmıştır. Ayrıca, dijitalleşmenin ve uzaktan eğitimin getirdiği fırsat eşitsizlikleri, özellikle düşük gelirli ve kırsal bölgelerde yaşayan kadınların eğitimine erişimlerini zorlaştırmıştır. Pandemi, kadınların toplumsal konumlarını iyileştirme yolunda atılan adımları sekteye uğratmıştır. Krize çözüm olarak sunulan politikaların çoğu, neoliberal yaklaşımların etkisi altında şekillendiğinden, mevcut eşitsizlikleri pekiştirme riskini barındırmaktadır. Bu durum, toplumsal cinsiyet adaletsizliğinin pandemi sonrasında da devam edeceğine işaret etmektedir.
Keywords : Amartya Sen, Kapasite Yaklaşımı, Kadın, Toplumsal Cinsiyet, Pandemi