ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN İŞ DOYUMLARININ MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Authors : Erkan KIRAL, Mehmet Serhat DİRİ

Pages : 125-149

Doi:10.21764/efd.81587

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2016-10-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Araştırma; ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin iş doyumlarının, mesleki tükenmişliklerine etkisini incelemek amacı ile gönüllü 162 öğretmenle yapılmıştır. Araştırma; nedensel karşılaştırmalı ve ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Verilerin toplanmasında; Minnesota İş Doyum Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel ve kanıtlamasal istatiktik tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin en yüksek duygusal tükenme düzeyine; iş doyumuna ilişkin ise en yüksek içsel iş doyum düzeyine sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Kadın öğretmenlerin kişisel başarı boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin erkek öğretmenlerden; 30 yaş ve altındaki öğretmenlerin; duyarsızlaşma boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin, 31-35 yaş ile 36-40 yaş grubundaki öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinden; bekâr öğretmenlerin duyarsızlaşma boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin evli öğretmenlerden; mesleğini istemeyerek seçen öğretmenlerin duygusal tükenme düzeylerinin, mesleğini isteyerek seçen öğretmenlerden anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan; bulundukları okulun sosyo-ekonomik durumu düşük olan öğretmenlerin dışsal boyuttaki iş doyumu düzeylerinin, bulundukları okulun sosyo-ekonomik durumu orta olan öğretmenlerden; mesleğini istemeyerek seçen öğretmenlerin dışsal doyumlarının genel doyumlarından, genel doyumlarının da içsel doyumlarından anlamlı düzeyde düşük olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğu ve en yüksek ilişkinin ise öğretmenlerin duygusal tükenme düzeyleri ile genel doyum düzeyleri arasında olduğu görülmüştür. Duygusal tükenmenin yordayıcılarının içsel ve dışsal doyum olduğu; duyarsızlaşmanın ve kişisel başarının ise tek yordayıcısının içsel doyum olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin tükenmişlerini azaltmak işdoyumlarını  artırmak için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Keywords : Mesleki tükenmişlik, iş doyumu, öğretmen, ortaokul