OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE YAŞAM BECERİLERİ: SİSTEMATİK BİR DERLEME

Authors : Ceylan Özbek Ayaz, Hilal Teltik Doğanay, Fatma Özcan

Pages : 236-267

Doi:10.21764/maeuefd.1368440

View : 141 | Download : 78

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu araştırmanın amacı ‘Okul öncesi dönemde yaşam becerileri’ ile ilgili yapılmış araştırmaların sistematik derlemesini yapmaktır. Bu çalışmaya 2007-2022 yılları arasında okul öncesi dönemde yaşam becerileri ile ilgili, sistematik derleme kuralına uygun olarak oluşturulmuş kriterlere ve soruların cevaplarına uygunluğu belirlenmiş yerli ve yabancı olmak üzere toplam 48 araştırma dâhil edilmiştir. Bu araştırmalar amaçlarına, bağımlı-bağımsız değişkenlerine, desenlerine, çalışma gruplarına ve sonuçlarına göre analiz edilmiştir. Derlenen çalışmaların ağırlıklı olarak nicel araştırma yaklaşımında ve yarı deneysel desende yapılandırıldığı belirlenmiştir. Araştırmalarda yaşam becerilerinin hem bağımlı hem de bağımsız değişken olarak ele alındığı ve amaçlarının çocukların bilişsel, dil, motor, sosyal, duygusal gelişim gibi farklı gelişim alanlarında olumlu etkiler yaratmak olduğu tespit edilmiştir. Okul öncesi eğitimin her paydaşından katılımcılarla birçok farklı yaşam becerisinin edinimine yer verilen çalışmalar yapıldığı, normal gelişim gösteren çocuklar başta olmak üzere özel gereksinimli, mülteci ve sokak çocuklarının da yaşam becerilerini geliştirmek amaçlı programlara yer verildiği görülmüştür. Araştırmalardan elde edilen sonuçlarla yaşam becerilerinin erken yaşlarda edinimine yönelik bir farkındalık olduğu ve çocukların sahip olması gereken 21. yüzyıl becerilerinin aslında yaşam becerileri olduğu gözler önüne serilmektedir. Bu çalışmanın yapılacak diğer çalışmalara ışık tutacak olması ve erken dönemde planlanacak, farklı paydaşların bir arada katılabileceği erken müdahale çalışmalarına olan ihtiyacın altını çizmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir.
Keywords : Okul öncesi dönem, yaşam becerileri, yaşam becerileri programı, sistematik derleme