Coğrafi Ortam ve Yerleşme Adları Arasındaki İlişki Açısından İdil İlçesi (Şırnak) Köy Adları

Authors : Abdülkadir GÜZEL, Mehmet ÖZCANLI

Pages : 12-30

View : 12 | Download : 3

Publication Date : 2017-05-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Dicle Bölümü’nde yer alan Şırnak’ın İdil İlçesi’ndeki kır yerleşmelerinin coğrafi açıdan adları incelenmiştir. İlçedeki 68 köy yerleşme adı incelenmiş bu incelemede köylerin bugünkü adları ve eski adları belirtilmiştir. İsimler genel olarak fiziki ve beşeri olarak iki gruba ayrılmıştır. Bu genel gruplamada İdil ilçesindeki köy yerleşme adlarının % 59’u beşeri şartlara göre % 41’ i ise fiziki şartlara bağlı olarak adlandırılmıştır. Bu genel gruplama alt gruplara bölünmüş ismini yükseltiye göre alan köy adları, arazi, iklim, hidrografya, bitki özelliklerine göre adlar. Hayvan türlerine göre adlar, kişilerin sıfatları ve kişi aidiyetlerine göre adlar, din ve inanışla ilgili adlar, toplulukla ilgili adlar, eşya ve çevredeki bir yapı ile ilgili adlar, mitoloji ve bir olaydan etkilenerek verilmiş adlar olarak alt gruplara ayrılmış ve analizleri yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda İdil ilçesindeki köy yerleşme adlarının eski isimlerinin Süryanice ve kökenli olup 1940’lı yıllardan itibaren tüm köy isimlerinin Türkçe ’ye çevrildiği tespit edilmiştir. Fakat üzerinden yıllar geçmiş olmasına rağmen yerel halkın hala yerleşmelerin eski adlarını kullandıkları görülmüştür. Çünkü yerleşmelere sonradan verilen adların çoğunun hem eski isimle hem de yerleşmelerin özellikleriyle alakası olmayan rastgele adlardır. Bu nedenle yaptığımız sınıflamada köylerin eski adları baz alınmış olup gayet anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Yerleşmelerin eski adlarının bulundukları yerlerin fiziki ve beşeri faktörlerine dayanarak verilmiş adlar olduğu ortaya çıkmıştır. 
Keywords : Köy Adları, Yer adı doğal ortam ilişkisi, Eski Köy adları, İdil İlçesi, Şırnak