Zihinsel engelli bireylerin ebeveynlerinin öznel iyi oluş, öz duyarlık ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi

Authors : Songül Duran, Gül Barlas

Pages : 69-79

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2015-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Araştırma zihinsel engelli bireye sahip ebeveynlerde öznel iyi oluş, öz duyarlık, tükenmişliği ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Kesitsel tipte olan bu araştırma 15.11.2013-15.12.2013 tarihleri arasında, Bitlis’te Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri ile Özel Eğitim - Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezlerinde eğitime devam eden 101 zihinsel engelli bireyin ebeveyni ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında, ebeveynlerin özelliklerini belirleyen Kişisel Bilgi Formu, Öznel İyi Oluş Ölçeği, Öz Duyarlık Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler, yüzdelik dağılımlar, ortalama, varyans analizi, Kruskal Wallis testi ve Pearson korelasyon testleri ile analiz edilmiştir. Araştırmada etik ilkelere bağlı kalınmıştır. Bulgular: Engelli bireye sahip ebeveynlerin öznel iyi oluşları ve duygusal tükenmişlikleri yükseğe yakın düzeyde, öz duyarlıkları orta düzeyde saptanmıştır. Anne-babanın eğitim durumlarının, anne-babaların öznel iyi oluşlarında, bunun yanı sıra anne-babaların gelir durumlarının da duygusal tükenmişlik hususunda önemli bir fark yarattığı saptanmıştır. Öznel iyi oluş ile öz duyarlık arasında pozitif ve öznel iyi oluş ile duygusal tükenmişlik arasında negatif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Düşük düzeyde öznel iyi oluş/öz duyarlığa sahip zihinsel engelli bireylerin ebeveynlerinin belirlenerek öznel iyi oluş, öz duyarlık ve tükenmişlik açısından psikoeğitim programları ile desteklenmeleri önerilmiştir. Ayrıca eğitim düzeyi düşük olan ebeveynlerin psikoeğitim programına alınarak, öznel iyi oluşlarının artırılabileceği düşünülmektedir. Gelir düzeyi düşük olan ebeveynlere maddi destek sağlanmasının duygusal tükenmişliği azaltabileceği düşünülmektedir.
Keywords : Zihinsel engelli birey ve aile, öznel iyi oluş, öz duyarlık, tükenmişlik