Eski Çağ Sanatında Cücelik

Authors : Seda Karaöz ARIHAN

Pages : 35-43

View : 8 | Download : 7

Publication Date : 2011-12-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Tipik olarak boy kısalığı ile kendini gösteren cücelik, genetik kökenli olabildiği gibi hipofiz ve tiroit hormonlarının yetersizliği durumunda da ortaya çıkabilir. Cüceliğin diğer nedenleri arasında böbreküstü bezinin aşırı çalışması, ergenliğe erken yaşta girilmesi, kalp, akciğer, böbrek, karaciğer gibi iç organ hastalıkları ya da beslenme yetersizliğine bağlı olan nedenler sayılabilir. Nedenler ne olursa olsun fizyolojik açıdan boy kısalığı hepsinde ortak noktadır ancak görülen bazı farklılıklar, cüceliğin nedeninin tespit edilebilmesini sağlamaktadır. Cücelik tipleri içerisinde en yaygın olanı akondroplazi olarak bilinen genetik kökenli olan cüceliktir. Ele geçen antropolojik kanıtlara göre, eski uygarlıklar içerisinde en eski cüce iskeleti Eski Mısır’da bulunmuştur insert ignore into journalissuearticles values(M.Ö. 4500); Anadolu’da ise Roma Dönemi’ne ait bir cüce iskeleti tespit edilmiştir. Cüceliğin erken zamanlardan bu yana yaygın olarak betimlenen fiziksel bozukluklardan biri olduğu ele geçen arkeolojik buluntular ışığında ortaya konmuştur. Farklı toplum ve uygarlıkların cücelik ile ilgili sanatsal aktarımları birbirinden farklı nitelikler taşımaktadır. Eski Mısır, Yunan, Roma, Maya ve Hint uygarlıkları gibi pek çok uygarlık, sanatlarında, cücelik ile ilgili birçok heykel, resim, mozaik, seramik, edebiyat gibi pek çok farklı alanda eserler bırakmışlardır. Cüceliğe atfedilen durum, toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Bazı toplumlar cüceliği normal bir olgu olarak kabul ederken, diğer bazı toplumlar ise insanüstü ilişkilendirmeler yapmışlardır. Eski Mısır’da cücelik tanrı Bes ile ilişkilendirilirken, antik Yunan’da Dionyssos adına düzenlenen şenliklerin bir parçası durumundadır. Maya inancına göre cücelerle, dünya ve yeraltı dünyası arasında ilişki bulunmaktadır. Küp biçiminde olduklarına inandıkları dünyanın alt kısmını ölülerle paylaşan cüceler, güneşin gece boyunca geçişine yardım etmektedirler. Bu özelliklerinden dolayı “Dünyanın Efendileri” olarak da adlandırılabilmekte ve bu kültürde ellerini gökyüzüne kaldırmış cüce figürleri görülebilmektedir Birçok eski kültürde cücelerin günlük yaşam içindeki gösterimleri de dikkat çekici nitelikler taşımaktadır. Bu bağlamda çalışmamızın konusunu eski çağ uygarlıklarının cücelik ile ilgili gösterimleri ve bu toplumların cüceliğe bakış açısı oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Cücelik; Akondroplazi; Paleopatoloji; Paleoantropoloji; Kısa boy
Keywords : Cücelik, Akondroplazi, Paleopatoloj, Paleoantropoloji, Kısa boy