YÜZ SENEDEN FAZLA SAKLI KALAN BİR SIR: ASKERİ TIBBİYENİN DEMİRKAPI’DAN HAYDARPAŞA TIP FAKÜLTESİ’NE TAŞINMASININ SEBEBİ

Authors : M. Engin ÇORUH

Pages : 99-107

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2015-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Demirkapı’daki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’nin birden bire, kimsenin haberi olmadan ve daha yapımı tam olarak bitmemiş olan Haydarpaşa’daki binaya taşınması Türk tıp tarihinin şimdiye kadar açıklığa kavuşmamış bilinmeyen, gizli kalmış problemlerinden birisidir. Yüz seneyi aşkın bir zaman içerisinde bu gizlilik kendisini korumuştur. Zaman zaman bazı araştırmacı yazarlar taşınma için sebepler ortaya sürmüşlerse de doğrulukları hakkında hiçbir belge ortaya konmamıştır. Uzun araştırmalardan sonra bulduğum, zamanın Almanya’nın Osmanlı Büyükelçisi Adolf Freiherr Marschall von Bieberstein’ın hatıraları ve olayları aynı doğrultuda gösteren Osmanlı arşiv belgeleri taşınma olayının sebeplerini ortaya koymaktadır. Aynı zamanda Gülhane’de asistan olarak görev yapan Tosyavizade Dr. Rıfat Osman da hatıralarını yayınlamıştır. Dr. Rıfat Osman ne yazık ki olayları kaleme aldığında objektif olmadığı için onun hatıralarını çok dikkatli olarak incelemek gerekmektedir. Hatıralarda Dr. Osman taşınmaya sebep olan Gülhane’de bir tecavüz olayından bahsetmekte ama bu tecavüz sonucu Askeri Tıbbiyenin taşınmasından bahsetmemektedir. Olayı yaşayan Rieder Paşa, Deycke Paşa ve Alman Büyükelçisi Baron Marschall von Bieberstein Tıp Fakültesinin taşınması olayını bir sır olarak saklamışlar ve hiçbir kimseye bu konuda bir tek kelime bile söylemeden bu sırrı mezara beraberlerinde götürmüşlerdir. Bilmediğimiz bir sebepten ötürü Sultan II. Abdülhamid Haydarpaşa’da Tıp Okulu olarak planlanan ve yapımına başlanan binayı başka bir maksatla kullanmak istemektedir. Alman İmparatoru II. Wilhelm’in okul arkadaşı olan Robert Rieder Paşa ise bu binanın Tıp Fakültesi olarak kullanılması taraftarıdır. Alman Hoca Rieder bu konuda Osmanlı Hükümeti’ne müracaatlarda bulunmuştur. Paşanın müracaatları cevapsız kalmıştır. Günün birinde Gülhane’de meydana gelen Alman uyruklu bir Macar aşçı kadına hastanedeki askerler tarafından tecavüz edilmesi Almanların bu olayı taşınmak için bir bahane olarak kullanmalarına sebep olmuş ve aslında basit, polisiye olay uluslararası mahiyet kazanmış, Türk–Alman diplomatik ilişkilerini tehlikeye düşürecek boyutlara ulaşmıştır. Olay o kadar süratli ve tehlikeli olarak gelişmiştir ki Alman İmparatoru II. Wilhelm Osmanlı ile olan ilişkilerini kesmek yolunda adımlar atmış ve büyükelçisine çekilmesi için emir vermiştir. Aşağıdaki yazıda bu olayın belgelere dayanan yalnız tıp tarihi için değil, aynı zamanda siyasi tarih için de çok ilginç ve çok önemli kısa hikâyesini bulacaksınız
Keywords : Tıp tarihi, Rieder Paşa, Tıbbiyenin taşınması, Gülhane, Haydarpaşa Tıp Fakültesi