XVI. Yüzyılda Osmanli Mahkeme Kayitlarinda Atlarin Korunması

Authors : Nurdan KIRIMLIOĞLU

Pages : 95-109

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2017-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Hayvanlara tarih sürecinde oldukça önemli ayrıcalıklar tanıyan ve değer veren Türkler İslamiyet’ten önce ve sonra toplum hayatında ata büyük önem vermişlerdir. Osmanlı Devleti’nde özellikle atlara ayrı bir özen gösterildiği, hayvanların yararlanması için vakıflar kurulduğu, yük hayvanlarının iyi kullanılmaları için emirnameler yayınlandığı bildirilmektedir. Osmanlı tarihi araştırmaları bakımından önemli belgeler olan Kadı Sicilleri, kadı’nın karar ve eylemlerine yönelik tuttuğu kayıtları içeren defterlerdir. Osmanlı toplum yapısıyla ilgili çalışmalarda vazgeçilmez kaynaklardan biri olarak, incelenen dönemin yaşam dinamiklerinin tümünü bu kayıtlarda görmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı, hayvan hakları ve korunmasına ilişkin belgelerin Batı dünyasına kıyasla tarihimizde daha eski zamanlara dayandığına dair kanıt sağlamaktır. Çalışmada, İstanbul Kadı Sicilleri Üsküdar Mahkemesi 1 insert ignore into journalissuearticles values(H.919–927 / M.1513–1521); ve 2 Numaralı Sicil insert ignore into journalissuearticles values(924– 927/1518–1521); incelenmiş, Osmanlı Devleti’nin XVI. yüzyıliçerisinde hayvanların korunması ve gönencine yönelik aldığı kararlar içinde atların korunmasına yönelik belgeler belirlenerek İstanbul Müftülüğü Şer’iyye Sicilleri Arşivi ile yapılan yazışmalarla temin edilmiş, transkripsiyonları yapılmış ve analiz edilmiştir. İstanbul Kadı Sicilleri Üsküdar Mahkemesi 1 Numaralı Sicil defterine kayıtlı 822 belgenin 16’sının, 2 Numaralı Sicil defterine kayıtlı 902 belgenin 28’inin atların korunmasına ilişkin olduğu görülmüştür. Bilinenin aksine adı geçen belgelerden yola çıkılarak hayvanların hakları ve korunmaları ile ilgili belgelerin tarihinin batı dünyasından yaklaşık 500 yıl öncesine dayandığını belgelemek mümkün olmuştur.
Keywords : Kadı Sicilleri, atların korunması, hayvan hakları