Doğum Eylemi Sırasında Yapılan Geleneksel Uygulamalar

Authors : Gülay YILDIRIM, Safiye AĞAPINAR

Pages : 29-30

View : 15 | Download : 4

Publication Date : 2011-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş ve amaç: İnsan hayatının önemli geçiş dönemlerinden biri olan doğum eylemi geleneksel kültürümüz- den etkilenen bir kavramdır.Yaşamın başlangıcını oluşturan doğum üzerine, pek çok gelenek ve inanış bulun- maktadır. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008 verilerine göre Türkiye’de evde doğum oranı % 10,3 dür. Bu doğumların % 8,7’si geleneksel ebe veya akraba/arkadaş tarafından yaptırıldığına göre geleneksel ebeler halen var olduğundan yola çıkarak araştırmamız; Sivas’taki geleneksel ebelerin doğum eylemi sırasında doğumu kolaylaştırmak amacıyla yaptıkları geleneksel yöntemleri ve onlardan doğum yardımı alan kadınların deneyimlerini derlemeyi amaçlamaktadır. Bu derleme kapsamında veriler, bazı bölgelerimizde halen devam eden geleneksel doğum yardımı ile ilgili bilgilerin öğrenilmesi, kayıt oluşturulması ve aileye sunulacak sağlık hizmetlerinde geleneksel uygulamaların tanınması amacıyla kaleme alınmıştır. Birey ve yöntem: Bilgi derlemesi yaparken önce ebelerden doğum yardımı almış kişilerle görüşülmüş daha sonra onlardan ebelerin adresleri alınarak ebelerle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşme yaptığımız kişilerin toplam sayısı yedidir. Bunlardan beşi geleneksel ebeye doğum yaptıranlar, ikisi geleneksel ebedir. Araştırmada veriler iki ayrı form ile toplanmıştır. Birinci form; sosyo-demografik bilgileri sorgulamaktadır. İkin- ci form; araştırmacılar tarafından oluşturulan doğuma nasıl karar verildiğini, doğumun kolay olmasını sağla- maya yönelik geleneksel yöntemlerin neler olduğunu ve bu uygulamaları nereden öğrendiklerini sorgulayan açık uçlu bir bilgi formudur. Toplanan veriler geçmiş ve şu andaki durumlarla karşılaştırma yapılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya konu edilen iki ebe, Sivas’ta yaklaşık 25 yıldır ara ebelik yapan, her ikisi de 80 yaşında, okuryazarlığı olmayan, müstakil evlerinde oturan, gelir düzeyleri kendilerine göre dar gelir düzeyli olan ve sundukları doğum yardımı karşılığında maddi kazanç elde etmeyen kişilerdir. Ebelerin doğumu kolaylaştırmak için kullandıkları yöntemler şu şekildedir; ebenin doğum yapacak kadının karnını ovalaması, sakruma baskı uygulaması, doğum yapacak kadını gezdirmesi, perineyi genişletmek için zeytinyağı kullanması, doğum ağrıları başladığı zaman kadın ile beraber dua etmesi, tereyağı pekmez karışımı, süt veya dut suyu karışımının doğum yapan kadına içirilmesi. Doğum eylemi sırasında yapılan diğer uygulamaları aşağıdaki gibi sıralamak olanaklı- dır: Doğum yapar yapmaz kanamanın azalması için kadının höllük üzerine yatırılması, çay ve şerbet içirilmesi, bebeğin doğum pozisyonunda anormallik olduğu durumda kadının ellerinin üzerinde yürütülmesi, kadının karnını ovaladıktan sonra ayaklarını duvara doğru kaldırıp sık sık tutup sallamaları, mahremiyeti koruma ile ilgili olarak odaya kendisine yardımcı olacak kişiler dışında kimsenin alınmaması, iç çamaşırının içine doğu- mu yaptırarak mahremiyeti koruduklarını ifade etmeleri, doğumu yerde dizlerine oturtarak yüz yüze iletişim olmadan yaptırılması, tüm doğum boyunca çıplak elle muayenenin yapılması ve doğumun da çıplak elle yap- tırılması, doğum korkuları olan kadına dua okumasının söylenmesi, karnından muayene esnasında bebeğin hareket etmesinin canlı olduğunun anlaşılması, sancılar sıklaştığında ıkınması gerektiği konusunda uyarılarda bulunulmasıdır. Plasenta ve göbek kordonuyla ilgili olarak; temiz bir jilet yardımı ile göbek kordonunu kestikle- rini ve yorgan ipi ile bağladıklarını, plasentayı çıkarmak için herhangi bir müdahalede bulunmadıklarını plasen- tanın kendiliğinden çıktığını belirtmişlerdir. Ölü doğumda plasentayı yaktıklarını bu şekilde bebeğin yeniden canlanacağına inandıklarını ifade etmişlerdir. Sonuç: Geleneksel ebeler Hipokratik anlayışa uygun; ampirik ve rasyonel yönleri ağır basan bir yaklaşım be- nimsemiş olmakla birlikte, yaşadıkları dönemin ve bölgenin majik-mistik yönelişlerinin de etkisi altında kalmış bir kişilerdir. Bununla birlikte eldivensiz vajinal muayene, kanaması olan doğum yapmış kadına höllük uygula- ması, yeni doğan bebeğin göbeğine höllük uygulaması, anne ve bebek sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir
Keywords : Doğum, Uygulama, Geleneksel