İZMİR URLA-KLAZOMENAİ KARANTİNA TEŞKİLATI

Authors : Murat AKSU, İbrahim BAŞAĞAOĞLU

Pages : 30-31

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2013-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanayi devrimi ile birlikte uluslararası ticaretin, gelişen teknoloji ile yaygın ve hızlı hale gelmesi ve yeni şehir yaşamı, bulaşıcı hastalıkların yıkıcılığının ciddi boyuta ulaşmasına neden olmuştur. İnsanoğlunun salgın hastalıklarla mücadelesi, modernizm açısından savaş metaforuyla anlatılmaktadır. Bu bakış açısı modern devletin bulaşıcı hastalıkları bir düşman olarak algılamasına ve ona karşı sert önlemler almasına neden olmuştur. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nda Batılı ülkelerin baskısı, modernlik göstergesi ve Mısır ile yaşanan siyasi rekabetin sonucunda, ülkenin sağlık sınırlarını kontrol etmek amacıyla karantina teşkilatı oluşturulmuştur. Bu bağlamda İstanbul’dan sonra Ocak 1840’da kurulan İzmir karanti- na organizasyonu, taşrada kurulmak istenen örgütlenmeye bir model olarak tasarlanmıştır. İzmir bölgesine gelen ticari ve haç yolcularının karantina işlemleri bu organizasyon tarafından yürütülmüştür. Klazo menai-Urla karantinası olarak tanımladığımız organizasyonun, Enver Bey tarafından 1866–1869 arasında kurulduğunu tahmin etmekteyiz. Klazo menai-Urla karantinasının 1869 yılında hizmete girdiği düşünülmektedir. Antik yerleşim yerinin bulunduğu 320 dönümlük ada, bu tarihten sonra “Karantina Adası” olarak adlandırılmıştır. 1891 yılında Avrupa’dan etüv makinesi getirilmiş, 1892 yılında Klazomenai/Urla karantinası yenilenmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, karantina için modern teknolojinin kullanılmaya başlandığı ilk yerlerden biri Klazomenai Tahaffuzhanesi olmuştur. Yaklaşık 1,5 asır önce bulaşıcı hastalıklarla mücadelede için kurulan bu sistem, Türkiye Cumhuriyeti döneminde 1950’lere kadar aktif olarak hizmet vermiştir. II. Dünya Savaşı sonrası dönemde bulaşıcı hastalıklara karşı elde edilen başarılar sonucunda karantina örgütlerinin fonksiyonları dünya genelinde azalmıştır. Bu bağlamda Urla Karantinası 1950’lerde Deniz ve Güneş Enstitüsü, 1960’larda Kemik ve Mafsal Hastalıkları Hastanesi olarak kullanılmıştır. 1986 yılına gelindiğinde ise Urla Devlet Hastanesi’ne dönüştürülmüştür. Adada hastane yapısının yanı sıra Sağlık Bakanlığı Dinlenme Tesisleri, etüt merkezleri ve bir otel bulunmaktadır. Klazomenai-Urla Tahaffuzhanesi’nin geleceğine dair bugün belirsizlik hâkimdir. Dünyadaki benzerleri arasında en iyi korunan yapılardan birisi olan tahaffuzhaneye ait binanın, uzmanlarca incelenerek hazırlanacak rapor doğrultusunda bir sağlık müzesi haline dönüştürülmesi kanaati taşınmaktadır
Keywords : Urla Klazomenai Karantina Teşkilatı