Halk Hekimliğinde Çobanlık

Authors : Özlem DOĞAN, Erhan YÜKSEL

Pages : 59-59

View : 11 | Download : 4

Publication Date : 2013-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanoğlunun hayvanları evcilleştirmesinin doğal bir sonucu olarak insan-hayvan birlikteliği başlamış ve ortak bir yaşam alanı oluşmuştur. Evcilleşen hayvan sayısının artması beraberinde yeni sorumluluklar doğurmuştur. Bu sorumluluklar arasında hayvan sürülerinin yönetimi, sağlığının korunması ve beslenmesi gibi konular ön plana çıkmıştır. Hayvanların korunması refleksi tarihin her döneminde güncelliğini korumuş ve bu refleksin merkezinde, bilinen tarihin en eski mesleklerinden olan çobanlık yer almıştır. En eski insan topluluklarındaki görev dağılımına göre, anne gözlem ve/veya deneyim yoluyla edindiği bilgilerle tedavi uygulayan ilk hekim prototipini oluşturmuştur. Bu ilk hekimlerin uyguladıkları tedaviler, ilk veteriner hekim prototipini oluşturan çobanların gütmek zorunda oldukları hayvanları için de örnek oluşturmuştur. Bu varsayımdan hareketle bu uygulamanın veteriner hekimliği tarihinde bilinen ilk uygulamalar olduğu ve çobanın da ilk veteriner hekim olduğu ileri sürülmektedir. Bu çalışmada çobanlık mesleğinin, halk hekimliğindeki yeri ve önemi ile ilgili olarak Türkiye’de yürütülen folklorik araştırmalar incelenmiştir. Yapılan bu değerlendirmelerde hayvanların bakım-besleme ve hastalıklarının tedavisine yönelik uygulamaların çoğunun çobanlar tarafından kontrol edildiği, şifa veren el olduğu düşüncesinden hareketle bazı çobanların kutsandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca; sürünün korunması amacıyla “kurt ağzı bağlama” geleneğinin, koç katımı döneminde abdestsiz gezmemek gibi bazı manevi sorumlulukların, yağmur duası ve düğün gibi faaliyetlerde çobanlara verilen görevlerin niteliğinden yola çıkıldığında “çobanlık mesleği” merkezli, önemli bir folklorik envanterin olduğu ileri sürülebilir
Keywords : Halk hekimliği, Çobanlık