Sağlığın Sembolü: Gılgamış Destanı’ndan Asklepios’a Yılan

Authors : Hayrettin ORDU, Meryem TEMİZ, Bahar TUNÇTAN, Seyhan Şahan FIRAT

Pages : 62-63

View : 13 | Download : 20

Publication Date : 2014-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Antik çağlardan günümüze kadar yılan, birçok medeniyette, sağlık, hekimlik, bilgelik, kehanet, güç ve ebedi yaşamla ilişkilendirilmiştir. Tabiatın şifalı bitkilerle iyileştirici gücünü en yakından tanıyan canlının yılan olduğu kabul edilmiş ve bu nedenle sağlığın sembolü olarak gösterilmiştir. Tıp ve eczacılığın bir simgesi olarak yılan figürleri; bir asa etrafına sarılmış bir ya da iki yılan, kadehe sarılmış veya birbirine sarılmış iki yılan gibi çeşitli formlarda karşımıza çıkmaktadır. Antik toplumlara ait mitolojilerde ve efsanelerde yılan, her yıl deri değiştirerek gençleşmesi nedeniyle, sonsuz yaşamın sembolü olarak kabul edilmiştir. Tarihte ilk yılan sembolü Mezopotamya’da görülmüştür. “Yılan” konusu, Sümer çiviyazılı tabletlerinde bulunmuş olan ve M.Ö. 2000’li yıllarda Mezopotamya’da yazılmış olduğu tahmin edilen Gılgamış Destanı’nda da işlenmiştir. Uruk kralı Gılgamış’ın ‘’yaşam veren’’ olarak adlandırdığı ölümsüzlük otunu kendisinden alan yılan, otu yedikten sonra deri değiştirerek gençleştiğinden ölümsüzlüğün sembolü olmuştur. Yunan mitolojisinde de yılan sağlığın ve hekimliğin sembolü olmuş, hekimlik tanrısı olarak bilinen Asklepios resimlerde ve heykellerde elindeki bir asaya sarılmış yılanla sembolize edilmiştir. Asklepios’un kızı Hygieia sağlık tanrıçası olarak kabul edilmekte olup, Hygieia’nın kadehi etrafına dolanan Asklepios yılanı eczacılığın sembolü olarak kullanılmaktadır. Tarihsel bakış açısıyla, yılan farklı coğrafyalarda farklı şekillerde imgelendirilmiş olmasına karşın tıp ve eczacılığın binlerce yıllık evrensel bir sembolü haline gelmiştir. Yılan sembolü, Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere sağlıkla ilgili birçok kurumun simgesi olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, yılanın antik çağlardan günümüze kadar sağlık sembolü olarak nasıl kabul edildiği farklı yönleriyle ele alınmıştır
Keywords : Gılgamış, Asklepios, yılan, eczacılık, tıp