SİNOPLU GÖZ HEKİMİ MÜ’MİN BİN MUKBİL’İN “MİFTAHU’N-NUR VE HAZAİNÜ’S-SÜRUR” ESERİNDE GÖZ İLAÇLARI

Authors : Ayten ARIKAN, İbrahim BAŞAĞAOĞLU

Pages : 64-65

View : 9 | Download : 9

Publication Date : 2014-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı İmparatorluğu’nda bilimsel faaliyetler 14. yüzyılda başlamış, 15. yüzyılda giderek yoğunlaşmıştır. Bu dönemde İstanbul ve diğer şehirlerde medreseler, darüşşifalar açılmıştır. Bu darüşşifalar aynı zamanda birer tıp okulu gibi hizmet vermiş, dönemin ünlü hekimleri çalışmış ve özgün eserler vermişlerdir. 15. yüzyıl hekimlerinin en önemli özelliği, eserlerini o dönemin Anadolu Türkçesiyle yazmalarıdır. Bu eserler sayesinde Türkçe tıp terminolojisinin zenginliğini de görmekteyiz. 15. yüzyıl hekimlerinden göz hekimi Mü’min bin Mukbil de eserlerini Türkçe yazmıştır. Bunlardan “Zahire-i Muradiye fi’t-Tıb” adlı eserini Sultan II. Murad adına; “Miftahu’n-Nur ve Hazainü’s-Sürur” isimli eserini de Sultan II. Bayezid adına yazdığı bilinmektedir. “Göz Nurunun Anahtarı ve Neşe Hazineleri” anlamına gelen eser, göz hastalıkları ile ilgilidir. Hekim Mü’min bin Mukbil, dönemin ünlü bir kehhali, bugünün ifadesiyle göz hekimidir. Eser sekiz bölümden oluşmaktadır. Bedenin yapısı ve sağlığının korunmasının anlatıldığı birinci bölümün dışında diğer tüm bölümlerde baş ağrısı ile başlayarak gözün anatomisi ile birlikte tüm tabakalarını ilgilendiren göz hastalıkları ve tedavileri ayrıntılı bir biçimde anlatılmıştır. Hatta, konjuktiva hastalıklarında yapılan cerrahî tedavilerden de bahsedilmiştir. Bu çalışmamızda Mü’min bin Mukbil’in “Miftahu’n-Nur ve Hazainü’s-Sürur” adlı eserinde göz hastalıkları için verilen ilaçların isimlerini, hazırlanışı, uygulama biçimi, kullanılışı, doz ve etki sürelerini belirleyerek o dönem için göz hastalıklarında kullanılan ilaçların tedavideki yerini ortaya koymaya çalışacağız. Böylelikle ilaç bilimiyle uğraşan eczacılık ve eczacılık tarihine de bir katkı sağlamayı amaçlıyoruz.
Keywords : Mümin bin Mukbil, Osmanlı tıbbı, oftalmoloji tarihi