Konya Bölümü Folklorik Veteriner Hekimliğinde Ruminantlarda Doğum Bilgisi ve Jinekoloji

Authors : Çağrı Çağlar SİNMEZ, Aşkın YAŞAR

Pages : 13-14

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2014-05-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Hitit, Pers, Hellenistik Dönem, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı Devleti egemenliğine tanıklık etmiş; Anadolu medeniyetlerinin ilk izlerinin görüldüğü ve Selçuklulara başkentlik yapmış olan Konya Bölümü, tarihi derinliği nedeniyle, folklorik açıdan büyük önem taşımaktadır. Çalışmada, Konya Bölümü’nde ruminantlarda geçmişten günümüze ulaşan doğum bilgisi ve jinekoloji hakkında tedavi, yöntem ve tekniklerin ve bu alandaki kültür mirasının ortaya çıkarılması, halk arasında kullanılan bitkisel, hayvansal ve mineral kökenli ilaç hammaddelerinin günümüzdeki alternatif ve tamamlayıcı tedavi arayışlarına temel oluşturmasına katkı sağlanması amaçlandı. Çalışmanın materyalini, Konya Bölümü’nde toplam 745 kaynak kişiden insert ignore into journalissuearticles values(halk hekimliği uygulayıcıları, hayvan sahipleri, hayvancılıkla uğraşan kişiler); doğum bilgisi ve jinekoloji hakkında bilgi sahibi olan 347’sinden bilgi derleme formu yoluyla elde edilen yazılı, sözlü ve görsel veriler oluşturdu. Çalışmada, ruminantlarda gebelik teşhisi, cinsiyet tayini, damızlık seçimi, kısırlaştırma, emzirme sorunları, üreme sorunları, doğumdan sonra anne ve yavrunun bakım ve beslenmesi ile geleneksel süt sağım yöntemine ilişkin veriler elde edildi. Mastitiste, hastalığın ahırı terk etmesi için ahır içine “avula tası” konulduğu, bir hocaya okutulan tuzun hayvana yedirildiği, inek memesi yaralarında ve mastitiste memelere köstebek toprağının sürüldüğü; meme ödemi tedavisinde memelere soğuk su, sirke, yoğurt, ispirto, sumak, tahin, turşu suyu, ak toprak veya çamurlu çim sürüldüğü; prolapsus uteri’de rahimin yerine yerleştirilmesini takiben hayvanın vulvasına dikiş atıldığı ve keçe, koyun yünü veya odun parçaları ile tampon yapıldığı; retensiyo vakalarında aşağı sarkan yavru zarlarına ayakkabı bağlandığı ve ineğe oral yoldan soğan yedirildiği; agalaksi hastalığında hayvanların yatıra götürüldüğü tespit edildi. Sonuç olarak, Konya Bölümünde folklorik uygulamaların eski uygarlıklardan beri halk tıbbında kullanılan dinî-sihrî, amprik ve rasyonel tedavi modellerine örnek gösterilebileceği; ruminantların cinsiyet ve üreme özelliklerine göre Türkçe isimlendirilmeleri, Türk dilinin ve Türk halk kültürünün yaşadığını ve korunduğunu gösteren önemli birer kanıt olduğu söylenebilir.
Keywords : Doğum bilgisi, Folklorik veteriner hekimliği, Veteriner jinekoloji, Konya Bölümü, Ruminant