Osmanlı Devleti’nde Halk Sağlığı Kapsamında Verilen Gıda Güvenliği Mücadelesine Bir Örnek: Suni Kahveler

Authors : Elif GÜLTEKİN, Raşit GÜNDOĞDU

Pages : 600-609

Doi:10.31020/mutftd.1284435

View : 29 | Download : 44

Publication Date : 2023-09-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmanın amacı XIX. yüzyılın önemli halk sağlığı sorunlarından biri olan gıda güvenliği konusunda Osmanlı Devleti’nin aldığı tedbirlerin gelişimini Osmanlı arşiv belgeleri ışığında suni kahveler örneğinde incelemektir. Yöntem: Çalışmamızın verileri Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi insert ignore into journalissuearticles values(BOA); belgelerinden elde edilmiştir. Arşiv kataloğunda 2020 yılının temmuz ayında “suni kahve” anahtar kelimesi ile tarama yapılmış, tespit edilen 32 belgenin tümü çalışmaya dahil edilmiştir. Belgeler yazarlar tarafından transkribe edilmiştir. Ardından kronolojik sıraya konularak içerikleri tahlil edilen belgeler bir olay örgüsü içinde tarafsız bir şekilde değerlendirilmiştir. Bulgular: Osmanlı Devleti, kahveye alternatif daha ucuz bir içecek olarak çeşitli Avrupa ülkeleri tarafından piyasaya sürülen suni kahveleri denetlemiş, içeriklerinde sağlığa zararlı maddeler bulunması ya da kahve ismiyle satılarak halkı yanıltmaları halinde halk sağlığını tehdit edeceklerinden suni kahvelerin satışına düzenlemeler getirmiştir. Bu uygulamalar sebebiyle ticari olarak zarar gören Avrupa Devletleri ise Osmanlı Devleti’ne siyasi ve diplomatik baskılar uygulayarak çıkarlarını korumaya çalışmıştır. Sonuç: Osmanlı Devleti, tüm diplomatik ve siyasi baskılara rağmen halk sağlığını korumak için suni kahvelerin satışını denetim altına almıştır. Bu kapsamda suni kahvelerin gümrüklerden geçişi kontrol edilmiş, kahve adı altında satılmaları yasaklanmıştır.
Keywords : Halk sağlığı, Gıda güvenliği, İkame kahve