Türkiye’de Hemşirelerin Akılcı İlaç Kullanımı İle İlgili 2010-2024 Yılları Arasında Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi

Authors : Sencer Yurtsever, R. Nalan Tiftik

Pages : 156-164

Doi:10.31020/mutftd.1583332

View : 29 | Download : 39

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: İlaçların yanlış ve gereksiz kullanımı, antibiyotik direnci ve ilaca bağlı morbidite gibi halk sağlığını tehdit eden sorunlar yaratmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü\\\'nün akılcı ilaç kullanımı (AİK) ilkeleri bu duruma karşı en önemli önlemlerdendir. Bu çalışmada ülkemizde hemşirelerin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendiren çalışmaların incelenmesi amaçlandı. Yöntem: Google akademik, mkutup.gov.tr ve Researchgate veri tabanları ‘’hemşire’’ ve ‘’akılcı ilaç’’ anahtar sözcükleri için araştırıldı. 2010-2024 yılları arasında Türkiye’de Ulakbim ve diğer indekslerde taranan hakemli bilimsel dergilerde yayınlanan çalışmalar bulundu. Dahil edilme kriterlerine uyan çalışmalar incelenerek hemşirelerin AİK ile ilgili bilgi düzeyleri değerlendirildi. Bulgular: Belirlenen zaman aralığında ulaşılan 10 makaleden kriterleri sağladığı belirlenen 8 çalışma değerlendirildi. İçerdiği verilerde büyük eksiklikler olan 4 makale çalışmadan dışlanarak kalan 4 makale değerlendirildi. Toplam katılımcı sayısı 837 idi. En sık karşılaşılan ilaç hataları, ilacın yanlış zamanda uygulanması (%57) ve dozun atlanmasıydı (%49). Katılımcıların %62,9\\\'u ilaçların kullanım amacını iyi bildiğini, %10,8\\\'i ilaçların etki süresi hakkında bilgisinin çok iyi olduğunu belirtti. İlaçların kontrendikasyonları, yan etkileri ve ilaç/besin etkileşimleri gibi konularda bilgi eksikliği belirgin olarak öne çıktı. Sonuç: Türkiye’de hemşirelerin AİK konusunda bilgi düzeyleri genel olarak yeterli görülmekle birlikte, ilaç etkileşimleri ve özel durumlar (pediatrik ve gebelik) konusunda bilgi eksiklikleri mevcuttur. Bu durum, hemşirelerin AİK eğitimi alarak bilgi düzeylerinin arttırılmasına yönelik girişimlerin önemini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte ülkemizde AİK ile ilgili çalışmaların oldukça kısıtlı sayıda olduğu ve bu alanda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu değerlendirilmektedir.
Keywords : Akılcı ilaç, Akılcı ilaç kullanımı, Hemşire