Bilinç, Benlik ve Özgür İrade Ekseninde Bir Anlaşmazlık: Saf Süre İndeterminizminin Özgürlükle Uyuşmadığına Dair Nurettin Topçu’nun Bergson’a Yönelik Eleştirileri

Authors : Ahmet Faruk SİLİFKE

Pages : 77-121

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz: Bu makale özgürlüğün indeterminizmle uyuştuğuna/uzlaştığına dair Bergson’un düşüncelerine yönelik Topçu’nun eleştirilerini analiz etmeyi hedeflemektedir. Topçu’ya göre özgürlük, indeterminizmle uyuşmamaktadır . Bu amaçla biz öncelikle Bergson’un özgürlük düşüncesini incelemekteyiz. Bergson’un özgürlük teorisi kendisinin zaman ve mekan düşüncesine dayanmaktadır. Bu nedenle onun mekan ve zaman algısına odaklanmaktayız. Daha sonra Bergson’un özgür irade, determinizm eleştirisini ve kendisinin özgürlük teorisini analiz etmeyi hedeflemekteyiz. Nitekim Bergson determinizmle özgürlüğün uyuşmasının mümkün olmadığını düşünmektedir. Bu sebeple o, saf süre temelli bir özgürlük teorisi benimsemektedir. Saf süre indeterminist bir yapıdadır. Nurettin Topçu’nun temel eleştirisi ise Bergson’un süre temelli özgürlük düşüncesine yöneliktir. Topçu’ya göre özgürlük saf süre indeterminizmiyle uyumsuzdur. Onun eleştirilerini iki kısımda ele almaktayız: İlk kısım, Topçu’nun Bergson’un “benlik” düşüncesine yönelik eleştirileri hakkındadır. İkinci kısım ise, Topçu’nun Bergson’un “yaratıcılık” düşüncesine yönelik eleştirileri hakkındadır. Özetle Topçu’nun bu makalede incelediğimiz eleştirileri süre, benlik ve yaratıcılık olmak üzere üç konu hakkındadır.
Keywords : mekan, saf süre, özgürlük, özgür irade, determinizm, indeterminizm, benlik, yaratıcılık, Nurettin Topçu, Bergson