Yanılsamanın Akla Yatkınlığı: Alternatif Olanaklar İlkesi, Özgür İrade ve Ahlaki Sorumluluk

Authors : Kadir KÜTÜKOĞLU

Pages : 31-51

Doi:10.51404/metazihin.898110

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Alternatif olanaklar ilkesi insert ignore into journalissuearticles values(–ki “PAP” olarak da adlandırılabilmektedir);, genellikle bağdaşmazcı özgür irade ve başka türlü yapma olanağı kavrayışlarını tanıtlamak amacıyla çekirdek bir argüman içerisinde birinci öncül olarak kullanılır. Bu ilke, “Kişi ancak başka türlü yapabilseydi eyleminden ahlaki anlamda sorumlu olurdu” anlamına gelir. Söz konusu bağdaşmazcı çekirdek argümana karşı-cevap üretmek için Harry Frankfurt, 1969’da bir makale yayınladı. Onun çıkarımlarını ortaya koyma biçimi birtakım karşı-olgusal düşünce deneylerine dayanıyordu. Bu sayede alternatif olanaklar ilkesinin nasıl çürütülebilir olduğunu gösterecekti. Söz konusu makale, sırasıyla şu dikkat çekici düşünceleri içeriyordu: insert ignore into journalissuearticles values(1); Özgür irade alternatif olanakları gerektirmez. insert ignore into journalissuearticles values(2); Kişi başka türlü yapma olanağından mahrum olsa bile eyleminden ahlaki anlamda sorumlu olabilir. insert ignore into journalissuearticles values(3); Zorlama ahlaki sorumluluğu dışlamaz. Bu çalışma ilkin, “PAP”ye ilişkin bir çözümleme sağlarken sonrasında Frankfurt’un taraf tuttuğu konum nezdinde bağdaşırcılığın gözden geçirilmiş bir tanımı gerektirdiği önerisinde bulunmaktadır.
Keywords : Harry Frankfurt, alternatif olanaklar ilkesi, özgür irade, başka türlü yapma olanağı, nedensel belirlenimcilik, bağdaşırcılık, bağdaşmazcılık, ahlaki sorumluluk