XVIII. VE XIX. YY’ DA TEZHİ̇P SANATINDA OSMANLI MODERNLEŞMESİ̇Nİ̇N İZLERİ̇: OSMANLI SARAYINDA TÜRK ROKOKOSU ÜSLUBU VE SER MÜCELLİ̇DAN-I HASSA HEZARGRADLIZADE ES-SEYYİ̇D AHMED ATAULLAH

Authors : Ayşegül DURMUŞ

Pages : 80-99

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı sanatının en görkemli ve mükemmel eserlerinin yapıldığı klasik dönemin hemen ardından görülen batı etkisi farklı eserlerin ortaya çıkmasını sağlamış, zamanla bu eserler çoğalıp beğenilerek sanatkarların yeni sanat akımları oluşturmalarına imkân vermiştir. Avrupa sanat üslupları olan barok ve rokoko üsluplarının etkileri mimari ve dekorasyonun yanı sıra Osmanlı tezhip sanatında da etkili olmuştur. XVIII. ve XIX. yy. tezhip sanatçıları Avrupa kaynaklı sanat tesirlerine kendi zevk ve klasik Osmanlı üslubunu yorumlayarak Türk Rokokosu adı ile anılan yeni bir sanat üslubunu meydana getirmişler, İslam sanatına uyarladıkları bu modern tezhip üslubunu Osmanlı medeniyetine mâl etmişlerdir. XVIII. yy ’da modernleşmenin her dalında olduğu gibi sarayda, tezhip sanatçılarının başlattığı İslam sanatında modernleşme XIX. yüzyılda eserleriyle tanınan, Sultan II. Mahmud dönemi insert ignore into journalissuearticles values(1808-1839); ve sonrasında da Ser Mücellidan-ı Hassa olan dönemin en önemli müzehhibi Hezargradlızade Es-Seyyid Ahmed Ataullah Efendi tarafından devam ettirilmiştir. Ataullah Efendi İslam sanatında uygulanan Türk Rokokosu üslubunun öncüleri arasında yer almış ve yetiştirdiği öğrenciler aracılığıyla bu üslubu ilerleterek sarayda orijinal eserler vermişlerdir. Bu çalışma Ataullah Efendi’nin saray baş mücellidi olarak imza attığı eserlerden ve bu üslupta eser vermiş sanatçıların eserlerinden örnekleri inceleyerek “Türk Rokokosu’’ üslubunu tanıtmayı ve Osmanlı modernleşmesinin İslam sanatını da içine alacak kadar büyük ve köklü bir dönüşüm olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords : Ser Mücellidan ı Hassa, Ataullah Efendi, Tezhip, Türk Rokokosu, Barok, Üslup, Osmanlı Modernleşmesi, 19 Yüzyıl