TOPKAPI SARAYI KÜTÜPHANESİNE KAYITLI H.2154 NOLU BEHRAM MİRZA ALBÜMÜNÜN TEKSTİL TASARIM ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Authors : Tuba Subaşı Adıbelli

Pages : 39-57

View : 86 | Download : 81

Publication Date : 2024-06-10

Article Type : Research Paper

Abstract :İran tarihine sanat perspektifinden baktığımızda, Safevî döneminin köklü ve gelişmiş bir tarih barındırdığı görülmektedir. Safevî Devleti’nin kuruluşundaki dinî ve siyasi parametreler, ikonografik bir araç olan tasvir sanatı ile ifade edilmiştir. Bu sanat alanı, tarihî belge niteliği taşımasının yanı sıra kültürel etkileşimlere ve tüm sanat kollarının birbirleriyle paylaşım sağlamalarına aracılık etmiştir. Araştırmamıza esas teşkil eden tekstil sanatı da minyatürleri zenginleştirerek dönemin sosyokültürel yapısını bizlere yansıtmaktadır. Hediyeleşme/hil’at ve ticaret metası olarak en sık kullanılan araç olan tekstil, kozmopolit toplulukları bir araya getiren bileşenler de içermektedir. Bu minvalde, Topkapı Sarayı Kütüphanesi’ne H.2154 envanter numarasıyla kayıtlı bulunan Behrâm Mirza Albümü incelenmiştir. Albüm, Safevî dönemi öncesi tasvir üslubundan izler taşırken, sonraki dönemlerdeki tasvir sanatını da büyük ölçüde etkilemiştir. Behrâm Mirza’nın ağabeyi Şah Tahmasb’ın özel isteği ile hazırlanan Behrâm Mirza Albümü, zengin dekorasyon repertuvarının yanında siyasi ve kültürel emareler taşıyan tekstil içeriği açısından da değerlidir. Bu makalede, Safevî dönemine ait Behrâm Mirza Albümü’nün muhtemelen Tebriz okulu minyatürleri olduğu düşünülen on üç sayfası tekstil tasarım kaideleri açısından değerlendirilmiş; bu tekstil unsurlarının retorik ifade biçimi taşıdıkları, yoğun biçimde estetik argümanlar barındırdıkları, siyasi ve mezhepsel amaçlara hizmet ettikleri tespit edilmiştir.
Keywords : Tekstil Tasarım, Safevî Dönemi, Behrâm Mirza, Tebriz Okulu, Kültürel Miras, Tekstil Tasarım, Kızılbaş Tacı, Dokuma, Hilat