KARADAĞ’DA ULUS-DEVLET İNŞASI: ETNOGRAFİ, KÜLTÜR VE SEMBOLLER ÜZERİNDEN YORUMLAMA

Authors : Ali ASKER, Neslihan KİBAR ÖNDER

Pages : 129-176

Doi:10.53425/madergisi.1176769

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2022-10-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Ulus, ulusal sınırlar içinde kendini gösteren unsurların bir bütünü olarak ifade edilebilir. Bir ulusu hayal etmenin tek bir yolu yoktur. Ulus kimliğini tanımlayan faktörler arasında; etnik köken, din, dil, ortak bir geçmiş, kültür, o ulusa özgü düşünüş, davranış ve yaşayış biçimi vs. yer almaktadır. Kuşkusuz, bu değişkenlik, birtakım tarihi, siyasi, iktisadi ve kültürel faktörlerin etkisiyle şekillenmiştir. Bu doğrultuda ulusal semboller de bir ulusun ve mirasının anlaşılmasına yardımcı olan, ulusu görünür kılan, tanımlama ve ifade bakımından onu somutlaştıran önemli işaretlerdir. Ulusal semboller ulusal mirasın tevarüsü ve aidiyet duygusunun diri tutulması, ayrıca ulusun diğer topluluklardan ayırt edilmesi bakımından belirleyici rol oynamaktadır. Bu yüzden uluslaşma, ulus inşası ve ulusal devlet kuruluşlarında sembollerden yararlanılır. Ulusal sembolleri kültürel ve bağımsızlık sembolleri olarak ikiye ayırabiliriz. Kültürel semboller, toplumun kültür birikimi temeline dayalı, zamanla oluşarak gelişen değerlerdir. Burada, ulusu teşkil eden toplumların kültür mirası son derece belirleyicidir. Bağımsızlık sembolleri ise, siyasi elitler tarafından ulus-devlet inşası sürecinde tahayyül edilir; burada kültürel miras söz konusu sembolleri besleyen temel kaynaklardan biridir. Sembollerin üretimi sırasında karşılaşılan en önemli meselelerden birisi soy birliği, dil, din ve kültür birlikteliği insert ignore into journalissuearticles values(veya ortaklığı); durumunda “ulusal değerleri sahiplenme” sorunudur. Bu bazen kültürel miras ve tarihi hafıza üzerinde belirgin uyuşmazlıklara yol açmaktadır. Özellikle ulus inşa süreçleri devam eden toplumlarda, söz konusu sorunların bariz şekilde ortaya çıktığını gösteren pek çok örnek bulunmaktadır. Keza, bugün dünyada soy, köken, din ve dil benzerliklerine sahip, aynı tarihi ve kültürel mirastan beslenen pek çok ulus bulunmaktadır. Bu bağlamda, Sırplar ve Karadağlılar bahsi geçen sorun bakımından karakteristik bir örnektir. Birçok seçkin bilim insanı Karadağlılardan Sırp olarak bahsederken, bu görüşe muhalif olanların da kayda değer bir oranda olduğunu söylemek mümkündür. Gerçekten de pek çok ortak değer ve benzerliklerin yanı sıra Karadağlılar, kendilerini Sırplardan ayıran özgün bir kültür geliştirebilmiştir.
Keywords : Karadağ, Sırbistan, ulusçuluk, ulusal semboller, ulus inşası