KONSER SALONLARINDAN RADYO STÜDYOSUNA (1927): CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK TÜRK MÛSİKİSİ RADYO SANATÇILARI VE İLK RADYO KONSERLERİ

Authors : Ünsal DENİZ

Pages : 813-832

Doi:10.12981/mahder.583253

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2019-09-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında insert ignore into journalissuearticles values(1920’li yıllar);, konserler ve müzik programları genellikle konser salonları, gazinolar, okullar, lokantalar, kahvehaneler, meydanlar ve parkların yanı sıra konaklar ve evlerde tertip edilirdi. Ağırlıklı olarak İstanbul’da yapılan bu müzik etkinliklerinin dinleyici kitlesi, yalnızca o anda orada bulunanlarla sınırlı kalırdı. Fakat 6 Mayıs 1927’de İstanbul Radyosu’nun düzenli yayınlarının başlaması, bu sınırlı dinleyici kitlesinin Alaturka, Alafranga, halk müziği ve caz gibi her türden müzik programlarına yurt çapında erişimini kolaylaştırdı. Radyo yayınları, bir yandan çoğu dinleyicinin sadece adını duyduğu ya da duymadığı ünlü müzik icracılarının seslerini ve sazlarını radyodan dinleme fırsatı sağlarken, diğer yandan daha önce dinleyemedikleri Batı müziği formlarını tanıma fırsatı sağladı. Ayrıca Cumhuriyet döneminin kültür politikaları dahilinde halkın kulağının Batı müziğine alıştırılması yönündeki hedefine ulaşması için Radyo yayınları, en ideal araç konumundaydı. Bu araştırma, 1927’de kurulan İstanbul Radyosu’nun ilk döneminde, Türk müziği programlarında yer alan sanatçıların kimler olduğuna, Radyo konserlerindeki Türk müziği programlarının içeriğinin nasıl olduğu ve hangi bestecilerin eserlerinin icra edildiğine odaklanmıştır. Bu araştırmanın konusu kapsamında, arşiv taraması ile elde edilen kitap, dergi, gazete, fotoğraf ve karikatürler gibi dokümanlarda, İstanbul Radyosu’nun ilk dönemine insert ignore into journalissuearticles values(1927); ait yayın programları tespit edilerek incelenmiş ve betimlenmiştir. Bu yönüyle betimsel bir araştırma özelliği de taşımaktadır. Ayrıca Osmanlıca yazılmış bazı metinlerin, Latin alfabesine çeviri yazıları yapılmış ve Türk müziği tarihi literatürüne katkı sağlanmıştır. Bu araştırmada, İstanbul Radyosu’nun ilk dönemi olan 1927 yılında, programlarının yaklaşık %80’inin müzik yayınlarından oluştuğu ve bu yayınlardan %37,61’lik bir oranla en fazla Türk müziği yayınları yapıldığı, Türk mûsikîsi programlarının Stüdyo Mûsikî Heyeti tarafından icra edilmekle birlikte,  ikili, üçlü veya daha fazla sayıda hânende ve sâzendenin bir araya gelerek farklı Türk müziği icra takımları oluşturdukları, Türk mûsikîsi programlarının çoğu zaman “fasıl” şeklinde yapıldığı, dönemin icra üslûbunun klasik tarz icradan çok piyasa tarzı icrayı yansıttığı ve Türk mûsikîsi icralarında viyolonsel, piyano ve armonyum gibi Batı enstrümanlarının da kullanıldığı ulaşılan sonuçlardan bazılarıdır.
Keywords : Radyo Konserleri, Radyo Sanatçıları, İstanbul Radyosu, Alaturka Mûsikî