`BAŞKA” HAYVAN BAŞKA DİL: BİLGE KARASU YAZININDA TEMSİL SORUNU

Authors : Adem GERGÖY

Pages : 833-848

Doi:10.12981/mahder.590957

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2019-09-20

Article Type : Other Papers

Abstract :Bilge Karasu hayvanlar için geliştirdiği temsil biçimleriyle Türkçe yazında özgün bir konumda bulunur. Bu metinlerde metafor, sembol ve alegori gibi araçlar insan merkezli yapıları nedeniyle sorun olarak görülür ve hayvanların `başkalığını` öne çıkarabilecek temsil yolları aranır. Bu makale Bilge Karasu’nun “Yengece Övgü” ile Kılavuz metinlerinden hareketle hayvanlar için ortaya konan bu yazınsal dilin işleyişini araştırmaktadır. Belirtilen metinler Jacques Derrida’nın “hayvan sorusu” çerçevesinde öne çıkardığı kavramlar ışığında tartışılmaktadır. Derrida’nın sunduğu yeni yaklaşıma göre “dil”, insan-hayvan ilişkilerindeki etik ve politik sorunların epistemolojisinde merkezi bir yerde bulunur. Bunun en temel nedeni dilin, insan-hayvan ayrımından beslenip ayrımı kültürel zemine taşıyor olmasıdır. Dolayısıyla dil, insan-hayvan ilişkisinde birbirini tamamlayan iki temel soruna kapı açar: İnsan, hayvanları “dil”in indirgemeci yapısı nedeniyle “olduğu gibi” hayal edemez. Bu tür engeller, hayvanları yaşamın dışına atar ve onlara karşı sömürünün sonsuz yollarını açar. Metafor, simge ve alegori gibi temsil araçları ise oluşan sorunun, yazındaki uzamını oluşturur. Öyleyse hayvanları metaforik olmayan bir anlatımla temsil edebilecek bir dilden söz etmek mümkün müdür? Karasu’nun hayvanların kurmaca metinde temsil edilme sorunsalına ilgisi, metinlerinin dil, anlatı, kurgu ve okur gibi estetik kuruluşunun belirli yönlerini şekillendirir. Çalışmada Karasu’nun hayvanları insanı merkeze almayan zeminde kurguladığı ve bunun için “örnek okur” tasarlamaya çalıştığı öne sürülmektedir. Buna göre “üstkurmaca” ve “ironi” gibi teknikler sayesinde hayvanlar kurmaca evrende temsil olanağı bulmaktadır. Sonuç olarak okur ile hayvan arasında yüz yüze, dolaysız bir karşılaşma alanı açılmaktadır.
Keywords : Bilge Karasu, Hayvan Sorusu, Ontoloji, Politika, Temsil