UYGUR MASALLARINDAKİ SEÇİLMİŞLER VE RÜYALARI

Authors : Fatoş YALÇINKAYA

Pages : 895-908

Doi:10.12981/mahder.941894

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2021-09-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Rüya, ilk çağlardan beri insanoğlunun dikkatini çekmiştir. Rüya yorumlama, sembollerin gizemini çözme ve gizil mesaja ulaşma fikri insanoğlunu hep meşgul etmiştir. Bu sebeple kadim zamanlardan beri insanların yaratmış olduğu halk bilgisi ürünlerinde rüya olgusu, önemli bir yer teşkil etmiştir. Rüya; başta psikoloji, din, felsefe ve tarihin inceleme alanına konu olmuştur. Bireysel bilinçaltı ürünü olan rüyaların dışında kalan ve psikoloji biliminin kolektif bilinçaltı terimiyle ifade ettiği evrensel niteliğe sahip rüyalar insanlığı daha çok heyecanlandırmıştır. Her ne kadar rüyalar oluştuğu kültürel ortamla sıkı ilişki içinde olsalar da bazı semboller Jung’un ifadesiyle arketipler evrensel bir kimlik taşımaktadır. Bu evrensel arketipler ortak motifler şeklinde halk bilgisi ürünlerinde yer bulmuştur. Rüya halk bilgisi ürünleri içinde yer alan evrensel bir motiftir. Son zamanlar halk biliminde rüya sıkça işlenen bir fenomen olmuştur. Rüya, insanlar ve tanrılar arasında bir iletişim aracı olarak görülmüş, rüyalardaki kehanetler yardımıyla insanlar ilahi mesajlardan haberdar olmuş ve bu mesajları yorumlayarak gerekli yerlere iletmişlerdir. Hemen hemen her toplumun yazılı ve sözlü kaynaklarında yer alan rüya olgusuna kutsal kitaplarda da rastlanmıştır. Rüya fenomeni Türk dünyası mitolojisi, destanları, efsaneleri, menkıbeleri, halk hikâyeleri ve masallarında yaygın olarak kullanılan bir motiftir. Uygurların yaratmış olduğu masallarda rüya olgusuna rastlanmıştır. Uygur masallarında rüya, insan ve kutsal olan arasında iletişim ve kehanet vasıtası olarak görülmüştür. İnsanlar görmüş oldukları rüyaları yorumlayıp içindeki sembolleri analiz ederek gizlenmiş ilahi mesajı anlamaya çalışmış, çözümledikleri bu mesajlardan hareketle geleceğe dair kehanetlerde bulunmuşlardır. Rüya, Uygur masallarında yer alan bir unsur olarak günümüze kadar sürekliliğini korumuştur. Bu çalışmada rüyaların psikolojik yönünden ziyade mitik, mistik ve dini boyutu üzerinde durulmuştur.
Keywords : Uygur, Masal, rüya, İlahî Mesaj, Seçilmişler