BABAGÂN BEKTAŞİLİĞİNİN KOLEKTİF BELLEĞİ: ERKÂNNÂMELER VE TÜRKİYE’DEKİ NEŞRİ

Authors : Özlem ÖZDEMİR, Ali Rıza ÖZDEMİR

Pages : 72-90

Doi:10.12981/mahder.1068528

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2022-03-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Bektaşiliğin Babagân kolunun kolektif belleğini temsil eden erkânnâmeler, bir veya birkaç cem erkânını anlatan metinlerin merkezde olduğu ve yan metinlerle desteklendiği temel eserlerdir. Türkiye’deki Bektaşilik araştırmalarında erkânnâme ve erkân kavramlarının bazı araştırmalarda tam anlaşılmadığı; erkânnâme neşirlerinde de bazı önemli sorunlar olduğu bilinmektedir. Erkânnâme adıyla neşredilen kimi el yazması eserler erkânnâme olmadığı gibi, erkânnâme dışında başka adlarla yayımlanan erkânnâmeler de bulunmaktadır. Bu çalışmada erkânnâme konusunda bir tanım denemesi yapılmış, Babagân Bektaşiliğinin temel metinleri olan erkânnâmeler hakkında bazı temel konulara ve erkânnâmelerin neşrindeki temel yanlışlara temas edilmiştir. Ayrıca makalede Türkiye’de erkânnâme neşrinin kısa bir tanıtımı da yapılmıştır. Makalede kullanılan temel kaynaklar, Bektaşi erkânına ait yazılı metinler, erkânnâmeler ve konuyla ilgili kaleme alınan akademik çalışmalardır. Çalışmada önce erkânnâmelerin önemi açıklanmış, ardından günümüze kadar yapılan erkânnâme tanımları gözden geçirilerek yeni bir erkânnâme tanımı yapılmıştır. Erkânnâmelerin temel özelliklerinin tartışıldığı başlıktan sonra Türkiye’deki erkânnâme neşri gözden geçirilmiş ve son olarak Türkiye’de neşredilen erkânnâmeler hakkında bir bibliyografya denemesi hazırlanmıştır. Konuyla ilgili hazırlanan akademik çalışmalardaki bazı temel hatalara dikkat çekilen bu çalışmanın, Türkiye’de Babagân Bektaşiliğine ait erkânnâmeleri çalışacak araştırmacılar için bir yol haritası olması amaçlanmıştır.
Keywords : Babagân, Bektaşi, erkânnâme, neşir, kolektif bellek