EVLİLİĞE GEÇİŞTE BİR ERGİNLENME RİTÜELİ: GELİN EKMEĞİ

Authors : Oğuz DOĞAN

Pages : 166-178

Doi:10.12981/mahder.1072376

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2022-03-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaşamın önemli geçiş aşamalarından biri olan evlilik, iki farklı bireyin sosyal rol değişikliği sürecini toplumun onayına sunması bağlamında gerçekleştirdiği evrensel bir törendir. Normlar sonucu şekillenen toplumsal alana ilan edilen sözleşmeyle insert ignore into journalissuearticles values(dini veya resmi nikâh); kadın ve erkek arasındaki ilişki, meşrû bir zemine oturtulur. Farklı kültür ve insan toplulukları arasında gerçekleştirilen eylem, aynı oranda çeşitlilik taşıyan ritüellere de sahiptir. Geleneklerin toplumsal işleyişi belirlediği alanlarda ritüeller geçiş dönemlerinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bekârlıktan evliliğe geçiş aşamasında yürütülen gelenek ve göreneklerin özünde ise erginlenmeye işaret eden pek çok uygulama bulunmaktadır. Bu çalışmada Siirt’e bağlı Kurtalan ilçesindeki düğünlerde yürütülen gelin ekmeği ritüeli ve ritüelin toplumsal yaşamdaki işlevleri ele alınmıştır. Yörenin kolektif hafızasından beslenen gelenek, taşıdığı kültürel değerler ve verdiği mesajlar yönüyle özgün bir kadın erginlenme ritüelidir. Bu doğrultuda ritüeldeki sembol, kült ve eylemler belirlenerek anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Evlillik sırasında uygulanan ritüelle, sosyal statü değişikliği sürecine erişmeye çalışan kadın, bir takım sembolik görev ve sorumluluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Hedefine ulaşmak için gerekli aşamaları geçmeye çalışan kadın, ritüelin odak noktasını oluşturan ekmekten yemesiyle birlikte erginlenme sürecini toplum nezdinde tamamlamaktadır. Yapılan çalışmayla geleneğin bir sürekliliğe sahip olduğu ve kuşaklar arası kültürel aktarım misyonunu günümüzde de yerine getirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmanın kapsamını, alan araştırması sonucunda toplanan veriler ve yazılı kaynaklardan elde edilen bazı bilgiler oluşturmaktadır.
Keywords : Siirt, Gelin, Ekmek, Erginlenme, Ritüel, Toplum