Emre Sözcüğü Üzerine

Authors : Hakan ÖZDEMİR

Pages : 604-612

Doi:10.12981/mahder.1022109

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2022-06-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Etimoloji çalışmaları bilindiği üzere Türkoloji sahasında oldukça önemli ve geniş bir yer işgal eder. Özü itibariyle etimoloji, sözcüğün olası anlam veya anlamlarına bağlı kalarak varsa kavram alanına giren diğer sözcüklerden yardım alarak üzerindeki yapıları çözümlemek suretiyle sözcük üzerine olası görüşlerin ortaya konmasıyla meydana çıkan bir köken çalışmasıdır. Bu yönüyle etimoloji donuk bir bilgi üretme faaliyeti olarak bir çeşit zihin egzersizidir. Buna benzer egzersizlerin emre sözcüğü için de geçmişte çokça yapıldığı söylenebilir. Bu anlamda geçmişte söylenenler, üzerinde duracağımız emre sözcüğünün kökeni hakkında bir fikir edinmek için yeterlidir denebilir. Öyle ki ilk bakışta emre sözcüğünün hemrâh sözcüğünün değişmiş şekli olabileceği büyük bir rahatlıkla ifade edilebilir. Hem dervişliğinin felsefesi sınırları aşmış Yunus Emre`nin hayat tarzı hem tasavvufta yol kavramını içinde barındıran süluk kavramı hem de sözcüğün ses değişimlerinin yeni şekle köprü kurmamızı olası kılması bu kanaatimizin oluşmasında önemli paya sahiptir. Tüm bu güçlü verilere rağmen gölgede kalmış olduğunu düşündüğümüz emre < amrak ilişkisi yeniden üzerinde durmayı hak eden bir görüntü arz eder. Daha önce ileri sürülmüş fikirlerin çürütülmesinin gerekliliği üzerine gelişen bir disiplini içinde barındıran etimolojinin bu anlamda en temel dayanağının aksine, her iki düşüncenin de olabilirliği üzerinde durulması yaralı olur. Kısacası hemrâh`a giden yolda bütün kapıların kapatılamadığı, belki de onu gölgede bırakacak kadar verilere sahip amrak sözcüğünün varlık ifade ettiği ileri sürülebilir.
Keywords : Yunus Emre, hemrāh, amraķ