YENİKAPI MEVLEVİHANESİ’NDE YETİŞEN BİR MEVLEVİ DEDESİ TÂHİRÜ’L-MEVLEVÎ VE EDEBİYAT LÜGATI’NDA MEVLEVİLİĞE DAİR ÖGELER

Authors : Selda Gürel

Pages : 174-185

Doi:10.12981/mahder.1425414

View : 305 | Download : 122

Publication Date : 2024-03-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Mevlevilik tarihinin önemli ismi, bir Mevlevi dedesi, Mesnevihan, mütefekkir, muharrir ve şair olan Tâhirü’l-Mevlevî; Mehmed Celâleddin Dede’nin rahle-i tedrisinde Yenikapı Mevlevihanesi’nde yetişmiştir. Basılmış ve basılmamış çok sayıda esere sahip olmakla birlikte, Edebiyat Lügatı ilim dünyasına kazandırdığı en önemli eserlerinden biridir. Eser, bir lügat çalışması olmasının yanı sıra, eserin içerisindeki birçok maddenin Mevleviliğe dair ögelerle izah edildiği görülür. Bu çalışmada, Mevleviliğin bizzat içerisinden gelen bu çok yönlü ilim insanının Edebiyat Lügatı’ndaki söz konusu ögeler üzerinde durulmuş; böylelikle eserin sadece bir sözlük çalışması değil, aynı zamanda Mevleviliğe dair önemli ögeleri içeren bir eser olduğu hususuna dikkat çekilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, eserdeki maddeler, Mevlevilikle ilgili ögeler bakımından incelenmiş; eserde Mevleviliğe dair; musiki ile ilgili ögelere, Mevlevilikle ilgili kavram ve terimlere, kâinattaki her şeyin canlı olarak değerlendirilmesi anlayışına ve Mevlevi/ Mevlevi muhibbi şairlerin şiirlerine yer verildiği görülmüştür. Buradan hareketle; Edebiyat Lügatı, sadece edebî ıstılahları içeren bir lügat olarak değil, aynı zamanda Mevleviliğe dair önemli ögelere yer veren ve bu yönüyle kültürün aktarımına da katkı sağlayan bir eser olarak da değerlendirilmelidir.
Keywords : Mevlevilik, Mevlânâ Celâleddîn i Rûmî, Tâhirül Mevlevî, Yenikapı Mevlevihanesi, Edebiyat Lügatı