EFSANELERDE ANA BABA YETİŞKİN ROLÜ VE KÜLTÜREL KODLAR

Authors : Ebru Şenocak

Pages : 116-131

Doi:10.12981/mahder.1507701

View : 93 | Download : 58

Publication Date : 2024-09-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Ata kültünün derin izlerini kültürel kodlar aracılığıyla geleceğe taşıyan insanoğlu bu değerleri mit, efsane, masal, destan gibi anlatılarla ölümsüz kılmıştır. Uzun tecrübe ve yaşanmışlıkları, bilgelikleri ve değerler dünyasını yansıtan efsaneler kısa anlatılar olmasına rağmen zengin anlam içeriklerine sahiptir. Efsane, gerçekten yaşanmış, inandırıcı ve olağanüstülük özelliklerine sahip kutsal halk anlatılarıdır. Evreni anlamlandırma, bilinmezliklerin sırrını çözme çabasına bağlı olarak ortaya çıkan efsaneler, insanoğlunun inanışlarına göre şekillenerek topluma yön vermiştir. Mitolojilerle yakın bağlantısı olan efsaneler, ilk yaratılışı, tabiat unsurlarındaki oluşumların/dönüşümlerin sebeplerini ilkel insanın algısına, düşünce ve yorum gücüne bağlı olarak anlamlandırmış öyküleştirdiği anlatılarla yaşayarak nesillerden nesillere ulaşmıştır. Efsaneler, çocuk eğitimine dair bilgelikleri, çocuğun yanlış eğitiminin sonuçlarını, kaosa neden olan olaylarda ana-babanın rolünü de sorgulamıştır. Çocuk eğitimi, ailede başlar ve çocuk ana babasını taklit ederek öğrenme sürecine adım atar. Bu anlamda eğitimde ana-babaya düşen roller asla yadsınamaz. Yanlış, olumsuz davranışların sürdürülerek çocuğa kötü örnek olunması, yapılan hataların bireye geri dönüş ile bildirilmemesi olumsuzlukların çığ gibi büyümesine neden olur. Çocuk eğitiminde ana-baba ve yetişkin rolünün ele alındığı efsaneler, Cezalandırıcı Ana-baba, Suça Teşvik edici Anababa gibi alt başlıklar ile değerlendirilecektir. Tarihî ve kültürel değerlerin izlerini taşıyan efsaneler, geleneksel motifler ve kolektif bilincin etkisiyle evrensel ve millî değerlerin taşıyıcılığını yaparak topluma örnek ideal bireyler yetiştirme amacına hizmet etmektedir.
Keywords : Efsane, eğitim, ana baba yetişkin rolü, inanış, kültür