TÜRK MASALLARINDA KOZMİK BİR VAROLUŞ BİÇİMİ: GÜNEŞ VE SEMBOLİK YANSIMALARI

Authors : Serdar Deniz Özdemir

Pages : 231-245

Doi:10.12981/mahder.1508539

View : 120 | Download : 82

Publication Date : 2024-09-04

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ İnsan ruhuna yönelen fenomenlerin sembolik taşıyıcısı olan masal, halkın ortak hafızasında yer alan değerler bütünüdür. Bu değerler somut ve soyut pek çok motif etrafında birleşerek anlamlı bir varoluşun da temsilcisi konumunda bulunur. Hayalin en saf formları etrafında şekillenen yapısı, aynı zamanda gerçeklikle doğrudan ve dolaylı ilişkisi, sembollerle örülü anlam katmanları, masalı halk anlatıları arasında son derece özel bir noktaya taşımaktadır. Masalın fantastik dünyasında hayat bulan semboller içerisinde güneşin ve ona bağlı olarak ortaya çıkan kozmik imgelemin de sembolik açıdan son derece önemli bir görünüme sahip olduğunu söylemek mümkündür. Gücü, parlaklığı, aydınlığı, ilerlemeyi, genişlemeyi, yayılmayı ve hatta insanın içsel potansiyelini temsil eden güneş, mitik düşünceyi göksel figürler içerisinde en belirgin şekilde etkileyen gök cismidir. Sahip olduğu muazzam kuvvetle birlikte insanın aradığı ve açığa çıkarmak için çaba harcadığı sırrın merkezine konumlandırdığı güneşin, Türk masallarında sembolik işlevinin oldukça çeşitli bir görünüm arz ettiğini söylemek mümkündür. Anadolu’dan ve Türk dünyasından derlenen masal metinlerinde yer alan güneş sembolünün çok boyutlu bir şekilde ele alınacağı bu makalede, kolektif kodlarımızda yer alan simgelerin çözümlenmesi amaçlanmaktadır. Böylece kültürel hafızamızda yer alan bilgilerin masal etrafında daha iyi anlaşılması beklenmektedir.
Keywords : Masal, Güneş, sembol, kültür, kült