ZEYBEK DANSLARINDA KULLANILAN ALT EKSTİREMİTE TEMEL HAREKETLERİNİN LABAN DANS NOTASYON (LABANOTATİON) SİSTEMİ İLE KAYIT ALTINA ALINMASI

Authors : Ali Çetinkaya, Nihal Cömert

Pages : 1109-1128

Doi:10.12981/mahder.1482098

View : 57 | Download : 58

Publication Date : 2024-06-23

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZET Dünyanın tüm uygarlıklarında kendine özgü bir yer edinmiş olan dans, insanoğlu tarafından kendini ifade etme biçimlerinden biri olmuştur. İnsanın gündelik yaşamında dansı kullanması kendini anlama, anlamlandırma çabasından çıkmıştır. Labanotation olarak adlandırılan dans notasyonu sistemi bu çabalardan biri olarak geliştirilen bir sistemdir. Bu çalışma Labanotation ile Türk halk dansları için yapılan geniş çaplı çalışmanın bir bölümünü teşkil etmektedir. Çalışmada geleneksel danslara ait farklı kayıt ve öğretim yöntemleri ile tespit edilmiş temel hareketlerin Laban dans notasyonu sistemi ile notaya alınarak yazılı olarak kayıt altına alınması sağlanmış ve bu vesileyle hem yöresel dans adımlarının korunması ve aktarılması hem de değerlendirilmesi geç kalınmış bir öğretim yöntemi olarak alana kazandırılması amaçlanmıştır. Uluslararası camiada farklı dans disiplinlerinde yaygın olarak kullanılan Labanotation sisteminin geleneksel danslarımız için de uygulanabilirliğini sağlamak önemli bir kazanım olacaktır. Kazanımlardan biri de geleneksel dansların Labanotation sistemi ile kayda alınarak incelendiği en geniş kapsamlı ilk Türkçe kaynak olacak olmasıdır. Kuşkusuz sistemi tanıtan ve bazı dans örneklerinin aktarıldığı az sayıda çalışma mevcuttur ancak bu kapsamda yapılmış özellikle geleneksel danslara ait temel hareketlerin Labanotation sistemi ile ele alındığı başka bir çalışma yoktur. İstanbul Teknik üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Performans Anasanat Dalı Geleneksel Danslar Yüksek Lisans Programı çerçevesinde devam eden ve Labanotation kapsamında geleneksel dansların farklı türlerinin incelendiği bir tez çalışmasının bir bölümünden üretilen bu makalede Zeybek danslarına ait alt extremite temel hareketleri ele alınmaktadır. Zeybek danslarının hali hazırda tespit edilen temel hareket yapıları ve kombinasyonları, özellikle alt extremite bazında anatomik hareket ve açılandırma prensibi detaylarıyla birlikte anlatılmıştır. Makalede, zeybek danslarının temel hareketlerinin, hareket kombinasyonlarının ve devamında dansın kendisinin Labanotation sistemi ile nasıl kaydedildiği ve bu sistemin geleneksel dansların aktarımında önemine dair gerekli bilgilere yer verilmektedir. Labanotation yazımında kullanılan sembollerin bir kısmı çeşitli kaynaklarda farklı şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bu makalede temel hareketler ve kombinasyonları LabaNotator programının içeriğinde olan semboller ile kayda alınmıştır. Zeybek dansları hareket yapılarının farklı sistematik çalışmalarla ele alındığı kaynaklar mevcut olmakla birlikte Laban notasyon sistemi ile bunların tespiti ve kaydedilmesi ilk kez bu çalışmada ele alınmaktadır. Dolayısıyla bu özelliğiyle çalışma ilk ve özgün bir çalışmadır. Sonuç olarak geleneksel danslar alanına kazandırılması amaçlanan bu çalışmanın bugüne kadar anatomik, analitik vb. sistematik yapılmış çalışmalara yeni bir yön vermesi ve özelikle koreoloji alanında çalışma yapacak olan araştırmacılara yol gösterici bir kaynak olması ön görülmektedir.
Keywords : Türk Halk Dansları, Geleneksel Danslar, Laban Hareket Analizi, Labanotation, Dans Notasyonu, Hareket Notasyonu, Koreoloji