BİR MEKÂN OLARAK ÜÇ ROMANDA BALIKESİR -KEHANETİN İLK GÜNÜ, ZEMHERİ KUYUSU VE KUVAYI MİLLİYE'NİN HAZİNESİ-

Authors : Şaziye Durukan

Pages : 1543-1556

Doi:10.12981/mahder.1517501

View : 88 | Download : 67

Publication Date : 2024-09-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Balıkesir, coğrafi konumu, yer altı ve yer üstü zenginlikleri ve kültürel birikimiyle önemli yerleşim merkezlerinden biridir. Şehrin, tarihi geçmişi çerçevesinde özellikle Millî Mücadele döneminde Kuva-yi Milliye ruhunun oluşturulduğu bir merkez olması büyük bir önem taşır. Bu bakımdan Balıkesir, romanlarımızda da önemli bir mekân olarak yerini alır. Metin Savaş’ın “Kuvayı Milliye’nin Hazinesi” romanını doğrudan Balıkesir’in romanı olarak değerlendirmek mümkündür. Roman bir tarih romanı değildir. Günümüz Türkiye’sinde Kuvayi Milliye ruhunu canlı tutmak gerektiği mesajını vermek isteyen bir romandır. Kuvayi Milliye isminin ilk kez Balıkesir Kongresi’nde kullanılması, zamanla Balıkesir’in Kuvayi Milliye karargâhı hâline gelmesi nedeniyle yazar, Kuvayi Milliye ruhunu Balıkesir’de arar. Nitekim Kuvayi Milliye hazinesinin saklandığı yer Balıkesir’dir ve şifreler de Balıkesir’deki çeşitli yerlere gizlenmiştir. Roman çok yönlü arayışların olduğu bir roman olmasının yanı sıra tarihi ve kültürel değerleriyle Balıkesir’i anlatan bir eser olması bakımından da önemlidir. Yazarın “Zemheri Kuyusu” romanında ise mekân olarak net bir şekilde Balıkesir adı geçmese de biyografik kahraman olarak göze çarpan Fuat Çınaraltı’nın özlem duyarak anlattığı çocukluk mekânı, Metin Savaş’ın Balıkesir’de geçirdiği çocukluk yıllarındaki mekânları işaret eder. Romanda Balıkesir’le ilgili en açık gönderme “Tülükabak Festivali” göndermesidir. Gerçek ile hayalin iç içe geçtiği romanda üstkurmaca, bilinç akışı, metinlerarasılık, tarihe yöneliş, geri dönüş gibi tekniklerin de hâkim olması sebebiyle romanda bahsi geçen mekânlardan Balıkesir’i işaret eden kısımları yazarın biyografisi çerçevesinde tespit edilmektedir. Akif Hasan Kaya’nın “Kehanetin İlk Günü” romanında ise yaşanılan süreç içerisinde geçen Kepsut, Bandırma, Balıkesir gibi mekânlar ve bu mekânlardaki tipolojiler ele alınıp incelenmiştir. Romanlarda Balıkesir’in çevresel ve algısal mekân olarak nasıl kullanıldığı irdelenecek; algısal mekân olarak kullanıldığı kısımlar, hafıza mekân kavramıyla ilişkilendirilerek hafıza mekân kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Keywords : Balıkesir, Roman, Mekân, Kültür, Hafıza