FARZİYETTEN SÜNNETE: ŞEYHLERİN KANAAT ÖNDERLİĞİNDE DÖNÜŞÜM (Siirt İli Örneği)

Authors : Ahmet AKTAŞ

Pages : 72-93

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2020-12-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Siirt ili örneğinde şeyhlik kurumunun insert ignore into journalissuearticles values(şeyhlerin); kanaat önderliği faaliyetlerindeki bağlayıcılığını ele almaktadır. Çalışmada şeyhlerin toplumun kanaatlerinin şekillenmesinde etkisi geçmiş ile kıyaslanarak var olan dönüşümün nedenleri araştırılmıştır. Nitel bir alan araştırması olan çalışmada veriler mülakat tekniği ile toplanmıştır. Örneklem seçiminde amaçlı örneklem ve kartopu örnekleme teknikleri kullanılmıştır. 24’ü insert ignore into journalissuearticles values(şeyh, müderris, şeyh ailesi üyesi ve tarikat mensubu); şeyhlik kurumu ile bağlantılı; 26’sı ise herhangi bir tarikat bağı olmayan kişiler olmak üzere toplam 50 kişi ile mülakat yapılmıştır. Veriler analiz edilirken betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, şeyhlerin kanaat önderliğinde yaşanan değişim altı başlık altında toplanmıştır: a. Şartlı bağlayıcılık insert ignore into journalissuearticles values(şeyhin kanaatini kendisine pratik yarar sağlayacaksa kabul etme);, b. şeyhin önerisine uygun davranmama, c. kuşaklar arası farklılaşma, d. ihtiyacı olunca şeyhi hatırlama, e. arabuluculukta etki yitimi ve f. müritlerin siyasal tercihlerinin şekillenmesinde etki yitimi. Şeyhlerin bağlayıcılığının azalmasında ise beş içsel beş de dışsal faktörün etkili olduğu tespit edilmiştir. İçsel faktörler: a. şeyhlerin toplum ile iç içe olmamaları, b. siyaset ile yakın ilişki içinde olmaları, c. şeyhliğin yetkin olmayan kişiler tarafından temsil edilmesi, d. soy şeyhliğinin insert ignore into journalissuearticles values(şeyhliğin babadan oğula geçmesi); artması ve e. şeyhlerin ekonomik faaliyetlerde bulunmaları. Dışsal faktörler: a. eğitim seviyesinin artması, b. göç ve şehirleşme, c. bireyselleşme, d. ideolojik yaklaşımlar ve e. PKK’nın şeyhlere yönelik kara propagandası ve yeni aktörlerin ortaya çıkması olmak üzere beş de dışsal faktörün etkili olduğu görülmüştür
Keywords : Din sosyolojisi, Siirt, dini otorite, şeyh, kanaat önderliği