Said-i Kürdi ve Kürt Aristokrasisinin Meşrutiyeti Algılama Biçimleri

Authors : Hakan Kaya

Pages : 70-87

View : 309 | Download : 229

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı aydınları, 19. yüzyılın son çeyreğinde imparatorlukta meydana gelen sosyal, siyasal ve kültürel gelişmelere paralel olarak Osmanlı idealini gerçekleştirmeye dönük girişimlerde bulunmuşlardır. Genç Osmanlılar ile başlayan muhalefet İttihat Terakki Cemiyeti ile devam etmiştir. İttihatçıların şiddetli muhalefeti ve gizli örgütlenmeleri sonucunda 1908 devrimi ile II. Abdülhamid Meşrutiyet’i kabul etmek zorunda kalmıştır. Osmanlı toplumunun bütününü ilgilendiren II. Meşrutiyet Kürt toplumunun da ilgi alanında olmuştur. Bu bağlamda Kürt aristokrasi ve uleması meşruti yönetime dair fikirlerini beyan etmiştir. Kürt uleması içerisinde büyük bir etkinliğe sahip olan Said-i Kürdi, meşrutiyetin en önemli savunucuları arasında yer almış ve Meşrutiyeti Kürt toplumunun farklı kademelerinde (hamallar, aşiret ağları, ulema, şeyh) bulunan kişilere anlatmıştır. 1910 yılında Kürt aşiretleri arasında gezerken soru cevap şeklinde kaleme aldığı Münazarat adlı eserinde Kürtlerin Meşrutiyete dair algıları, adalet, eşitlik, milliyet kavramları, gayrimüslimlerle hukukun nasıl sağlanacağı gibi çok sayıda meseleye ayrıntılı olarak yer vermiştir. Bu çalışmada Said-i Kürdi ve Kürt aristokrasisinin meşrutiyeti algılayış biçimlerinin dönemin olayları çerçevesinde nasıl değerlendirildiği ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
Keywords : Said i Kürdi, Kürt aristokrasisi, eşitlik, özgürlük, adalet, gayrimüslimler